کارکرد معنایی رنگ در مثنوی‌های عطار در انطباق با نگاره‌های غنایی هفت‌گنبد بهرام گور

شاعران و هنرمندان در دوره‌های مختلف برای القای معانی و مفاهیم موردنظر خود از عنصر رنگ استفاده کرده‌اند. عنصر رنگ یکی از نکات کلیدی و پرکاربرد در مثنوی‌های عطار است. او هنرمندانه و اغلب بااستفاده‌از عناصر بلاغی از قدرت تداعی معانی رنگ‌ها بهره‌گرفته است. این پژوهش نشان می‌دهد که عطار از عنصر رنگ چگونه استفاده کرده است و کدام معانی و مفاهیم را به کمک رنگ‌ها بیان نموده و نمایش داده است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. دست‌یابی به نقش رنگ‌ها در بیان معانی و مفاهیم ذهنی و همچنین کاربرد رنگ‌های انتزاعی برای بیان بعضی از مفاهیمِ مهمِ عرفانیِ مورد نظر شاعر، ازجمله دستاوردهای این پژوهش است. نتیجه‌ پژوهش نشان می‌دهد که در مثنوی‌های عطار، بسامد دو رنگ سیاه و سفید بیشتر از رنگ‌های دیگر و رنگ‌های انتزاعی دارای کمترین بسامد است. مطلوب‌ترین رنگ‌ها در نظام فکری عطار، رنگ‌های انتزاعی هستند و مفاهیمی بسیار گسترده‌تر از رنگ‌های معمولی دارند و اغلب برساختۀ ذهن خودِ شاعرند. گاهی رنگ‌ها در بافت معنایی غنایی و عاشقانه، برای بیان زیبایی ظاهری در راستای تبیین آموزه‌های عرفانی، کارکرد معنایی و بلاغی یافته‌اند. در منظومه غنایی بهرام گو نیز رنگ‌ها ابزاری مفید برای انتقال مفاهیم مورد نظر نگارگر است.اهداف پژوهش:1. نشان‌دادن نقش رنگ‌ها در پردازش معانی و مفاهیم موردنظر عطار و منظومۀ هفت‌گنبد بهرام‌گور.2. فراهم‌کردن زمینه برای فهم‌بخشی از ادبیات غنایی و عرفانی.سوالات پژوهش:1. عطار چه معانی و مفاهیمی را به کمک رنگ‌ها بیان کرده است و در نظام فکری عطار، مطلوب‌ترین رنگ برای بیان مفاهیم عرفانی کدام رنگ است؟2. عنصر رنگ چه جایگاهی در اندیشه عطار و منظومۀ هفت‌گنبد بهرام‌گور داشته است؟

the semantic function of color in attar’s masnavi in adaptation with lyrical paintings of bahram goor’s haft gonbad

poets in different periods have used the color element to induce their desired meanings and concepts. the color element is one of the key and widely used points in attar’s masnavi. he has used the power of associating the meanings of colors artistically and often using rhetorical elements. this research shows how attar has used the element of color and which meanings and concepts have been expressed and displayed with the help of colors. the data collection tool and the data collection method are libraries. the research method is descriptive-analytical.achieving the role of colors in expressing mental meanings and concepts, as well as the use of abstract colors to express some of the important mystical concepts desired by the poet, are among the achievements of this research.the result shows that in attar masnavi, the frequency of two colors, black and white, is higher than other colors and abstract colors have the lowest frequency. the most desirable colors in attar’s intellectual system are abstract colors and have much broader meanings than ordinary colors and are often made by the poet’s own mind. sometimes colors in the lyrical and romantic semantic context have found a semantic and rhetorical function to express physical beauty in order to explain mystical teachings.