بررسی روابط بینامتنی قرآن و خطبه 152 نهج البلاغه در حوزه اسماء و صفات الهی و انعکاس آن در کتیبه های مسجد کبود تبریز

یکی از رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی، الگوپذیری یک متن از متن دیگر است. امروزه به این نوع پژوهش رابطه بینامتنیت و یا تناص گفته می‌شود. این رابطه نشان می‌دهد که بعضی از متون خودآگاه یا نا خودآگاه از دیگر متون بهره جسته‌اند. و بر آن است که بیان کند هر متن و گوینده‌ای متاثر از دیگر متون و گویندگان سابق یا همزمان، بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از کلام و اندیشه آن‌ها بهره‌مند گردیده است. نوشته حاضر به ارتباط بینامتنیتی دو متن قرآن و نهج‌البلاغه می‌‌پردازد. اسما و آیات الهی علاوه بر متون ادبی در بخش تزئینات آثار هنری و به‌خصوص معماری نیز نمود واضحی دارد؛ یکی از این آثار برجست مسجد کبود تبریز است. قرآن، متن پنهان یا غایب بوده و نهج‌البلاغه، متن حاضر است. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی، تطبیقی رابطه بینامتنیت قرآن با خطبه 152 نهج البلاغه را در حوزه اسماء و صفات الهی بررسی کرده است. سپس انواع مختلف بینامتنیت اعم از اجترار، امتصاص و حوار را تعیین می‌کند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد بیشترین تاثیرپذیری کلام آن حضرت از قرآن متعلق به رابطه بینامتنیت از نوع نفی کلی با 50 درصد بوده است، همچنین اجترار ناقص با 33 درصد و نفی متوازی با 17 درصد رتبه‌های بعدی بینامتنیت در این خطبه را به خود اختصاص داده‌اند و از اجترار کامل در این خطبه بهره گرفته نشده است. همچنین بررسی‌ها نشان داده که در کتیبه‌های مسجد کبود تبریز نیز می‌توان نمونه‌های بارزی از تاثیر قرآن را مشاهده کرد.اهداف پژوهش:1. بررسی تاثیرپذیری خطبه 152 نهج‌البلاغه از قرآن در حوزه صفات و اسماء الهی.2. بررسی جایگاه صفات و اسماء الهی در کتیبه‌های مسجد کبود تبریز.سوالات پژوهش:1. رابطۀ بینامتنیت قرآن و خطبۀ 152نهج‌البلاغه به چه صورت است؟2. صفات و اسماء الهی چه جایگاهی در کتیبه‌های مسجد کبود تبریز دارد؟

investigating the intertextual relations of the qur’an and sermon 152 of nahj al balaghah in the field of divine names and attributes

one of the important approaches in literary research is the patterning of one text from another. today, this type of research is called intertextuality or interdependence. this relationship shows that some self-conscious or unconscious texts have used other texts and intends to state that every text and speaker is influenced by other texts and speakers, past or simultaneous, and consciously or unconsciously their words and thoughts have benefited. the present article deals with the intertextual relationship between the two texts of the qur’an and nahj al-balaghah. the qur’an is a hidden or absent text and nahj al-balaghah is the present text. the author intends to clarify the depth and depth of the connection between these two texts and to reveal the manifestation of the luminosity of the word of revelation in the words of imam ali (as). this research will examine the relationship between the intertextuality of the qur’an and sermon 152 of nahj al-balaghah in the field of divine names and attributes in a descriptive, analytical, and comparative manner, and then determines the different types of intertextuality, including abrogation, retribution, and apostleship. the results of this study show that the most influential words of that imam from the qur’an belong to the relationship between intertextuality of the general negation type with 50%, also incomplete expropriation with 33% and parallel negation with 17% have the next ranks of intertextuality in this sermon. have been allocated and full reward has not been used in this sermon