تحلیل عناصر اساطیری در هفت ‌خان های طومار نقّالان و مقایسه آن با شاهنامه

طومارهای نقالی یکی از منابع بسیار غنی فرهنگ و ادب ایرانی است که در قالب داستان‌های اساطیری و حماسی مفاهیم اساطیری، آداب و رسوم فراموش‌شده، نکات زبانی و ... را در خود جای داده‌اند. در طومارهای نقالی به علت تاکیدی که بر داستان‌های پهلوانان سیستان شده است، معمولاً از هفت‌خان اسفندیار خبری نیست، ولی در عوض در کنار هفت‌خان رستم دو هفت‌خان نیز برای اعقاب او یعنی فرامرز و جهانبخش ذکر شده که قابل‌توجه است. پژوهش حاضر  به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای  انجام شده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد هفت‌خوان فرامرز و جهانبخش براساس الگوی هفت‌خان رستم و اسفندیار  ساخته شده‌اند و نکاتی اساطیری مانند وجود «عقاب» به‌عنوان جانور مشتری و وجود گرگ نشانگر مرحله سرباز در آیین مهر از پیشینه غنی اساطیری این هفت‌خان‌ها حکایت دارد. اما به‌جز مسائل اساطیری، طومارها از دیدگاه داستان‌پردازی نیز قابل بررسی می‌باشند؛ خصوصاً طومار کهن شاهنامه فردوسی (صداقت‌نژاد) به شخصیت‌پردازی و روابط علی و معلولی و جزئیات داستان و تصویر حالات روحی و جسمی بیشتر توجه دارد و از این جهت قابل‌توجه است.اهداف پژوهش:1. بررسی عناصر اساطیری در هفتخان‌های موجود در طومارهای نقالی.2. تطبیق عناصر اساطیری در هفت‌خان‌های طومار نقالان با شاهنامه.سواالات پژوهش:1. آیا هفت‌خوان فرامرز و جهانبخش براساس الگوی هفت‌خان رستم و اسفندیار ساخته شده است؟2. چه تفاوتی میان هفت‌خان‌های طومار نقالان با شاهنامه وجود دارد؟

analysis of mythological elements in the seven houses of the narrators’ scroll and its comparison with the shahnameh

narrative scrolls are one of the very rich sources of iranian culture and literature, which in the form of mythological and epic stories contain mythical concepts, forgotten customs, linguistic points, and so on. in the narration scrolls, due to the emphasis on the stories of the heroes of sistan, there is usually no mention of esfandiar haft khan, but instead of rostam haft khan, two haft khans are also mentioned for his descendants, faramarz and jahanbakhsh, which is remarkable. researchers in the present study are looking for answers to the following questions: first, are haft khan faramarz and jahanbakhsh based on the model of haft khan rostam and esfandiar? and secondly, what are the mythological points in these seven readers that the researchers were unaware of? the results show that faramarz and jahanbakhsh’s haft khans are based on the pattern of rostam and esfandiar haft khans, and mythological points such as the existence of the &eagle& as a jupiter and the presence of a wolf representing the soldier in the mehr ritual indicate the rich mythological background of these seven khans. but in addition to mythological issues, scrolls can also be examined from the perspective of storytelling, especially the ancient scroll of ferdowsi shahnameh (sedaghatnejad) pays more attention to characterization and causal relations and details of the story and the image of mental and physical states.