شاخصه های مرگ حماسی بر شاهنامه با تاکید بر صحنه های نبرد شاهنامه بایسنقری

ادبیات حماسی بخش مشترکی از ادبیات در اکثر جوامع است؛ ادبیاتی که به شکل نظم و نثر پدیدار شده است. در این میان، در ادبیات کهن ایرانی، شاهنامه فردوسی نمایندۀ اصلی ادبیات حماسی است. شاهنامه‌ فردوسی، اثری پر از رمز و رازهای ژرف و پیچ‌درپیچ است؛ رمز و رازهایی که همواره اندیشه‌ انسان را به خود واداشته است و اساس اندیشه ورزی در روان آدمی را بنا نهاده است. یکی از این رمزهای پیچیده و سربه‌مهر برای فردوسی، راز مرگ، چیستی و چگونگی مرگ است. در این پژوهش شاخصه های مرگ حماسی، در پنج شاخصه مهم «قدرت طلبی، غیرت خانوادگی، نام و آوازه، مظلومیت و نیرنگ» مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه‌ بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. نتایج نشان داد که فرشته‌ مرگ، در تمامی شاهنامه حضور پررنگ دارد. سراسر شاهنامه چیزی جز ستیز بین مرگ و زندگی، آسمان و زمین، تدبیر و تقدیر نیست. البته در تمامی قصه های شاهنامه، این مرگ است که بر زندگی چیره می شود و تدبیر همیشه در مقابل تقدیر شکست می خورد. این روند محتومی است که در سراسر شاهنامه حضوری چشمگیر دارد؛ واقعیتی که با واقعیت عالم و زندگی انسان وفق دارد. فردوسی در شاهنامه، دنیا را با مفاهیم مختلفی چون «گیتی»، «زمانه»، «سرای کهن»، «روزگار» «دهر»، «دور زمان»، «چرخ بلند» توصیف می کند.اهداف پژوهش:1. بازشناسی شاخصه‌های مرگ حماسی در شاهنامه فردوسی.2. بررسی شاخصه‌های مرگ حماسی در صحنه‌های نبرد شاهنامه بایسنقری.سوالات پژوهش:1. مرگ حماسی در شاهنامه فردوسی چه شاخصه‌هایی دارد؟2. مرگ چگونه در نگاره‌های شاهنامه بایسنقری انعکاس یافته است؟

characteristics of epic death on shahnameh with emphasis on battle scenes of shahnameh baysanghari

in this paper, we examine the characteristics of epic death in ferdowsi’s shahnameh. ferdowsi’s shahnameh is a work full of deep and twisted mysteries, the mysteries that have always driven human thought and laid the foundation for thinking in human psyche. one of these complex and confidential passwords for ferdowsi is the secret of death, and what is the way of death. in the study of epic death indices in this research, five important indicators of &powerfulness, family fatigue, name and fame, injury and fraud& were analyzed. the results showed that the angel of death has full presence in all shahnameh. the whole of shahnameh is nothing but a struggle between death and life, the heavens and the earth, the deceit and determination and the arbitrariness. of course, in all the stories of shahnameh, it is death that overcomes life, and the tactic always fails to appreciate. this is an incredible process that has a great presence throughout shahnameh, a fact that is adapted to the reality of the world and human life. in the shahnameh, ferdowsi describes the world with various concepts such as &gates&, &time&, &old days&, &time&, &dhar&, &time round&, &long wheel&.