رویکرد شناختی به چند معنایی دل در اصطلاحات و ضربالمثل های فارسی در تطبیق با صاحبدلان در نگارگری ایرانی

دل، اندام‌واژه‌ای با گستره چندمعنایی وسیع در زبان فارسی است. ازآنجاکه فرهنگ‌های لغت فارسی تمام معانی اندام‌واژۀ دل را معرفی نمی‌کند، در این پژوهش تلاش شد تا براساس داده‌های به‌دست‌آمده از اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های فارسی، کاربردهای متفاوت واژۀ دل استخراج، طبقه‌بندی و تحلیل گردد. از این‌ رو 269 نمونه، کاربرد واژۀ دل از فرهنگ‌‌ها و باورهای عامیانه مانند کوچه شاملو، فرهنگ عامیانۀ ابوالحسن نجفی، فرهنگ سخن، فرهنگ معین، امثال‌وحکم دهخدا، فرهنگ کنایات منصور ثروت در قالب اصطلاح و ضرب‌المثل، گردآوری و تحلیل شد. سپس داده‌ها به‌صورت دستی وارد نرم-افزار word,excell شده و برای توضیح بسط معانی اندام‌واژه‌ها از مجاز و استعاره در تحلیل‌ها استفاده‌شده، پس‌ازآن، تحلیل داده‌ها براساس مفاهیم معنی‌شناسی شناختی به‌ویژه طرح‌واره‌ها با تمرکز بر فرضیۀ بدن‌مندی صورت گرفته است. این گسترۀ معانی در شش طبقه: دل در نقش ظرف، مکان، شیء، انسان، اندام انسان، اندام حیوان واقع شد. در نهایت مشخص شد معنی پیش‌نمونه، اندام انسان و پربسامدترین معنی، مکان تجربۀ عشق است. همچنین معنایی علاوه‌بر آنچه در فرهنگ‌های لغت فارسی درج‌شده بود برای آن استخراج گردید. اهداف پژوهش:1. آشنایی با کاربردهای متفاوت واژۀ دل در اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های فارسی.2. بررسی چندمعنایی در نگارگری ایرانی.سوالات پژوهش:1. واژۀ دل چه معانی و کابردهایی در اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های فارسی و نگارگری دارد؟2. معانی اندام واژه‌ها از مجاز و استعاره در تحلیل‌ها چگونه است؟

a cognitive approach to the multiple meanings of the heart in persian terms and proverbs in comparison with sahibdelan in iranian painting

murals are considered as alternative for beautifying the architectural facade in the qajar era. therefore tiling as one of the main decorations of iranian and islamic architecture can be seen in most religious monuments such as tekiyes, and moaven-al molk’s tekiye of kermanshah is a manifestation of the adorable connection between architecture and tiling according to its good-looking tiles. the nature of the present research method is based on description and analysis. data collecting was based on library and field research. method of data analysis was qualitative. findings and results of the research indicate that pre-islamic visual and graphic art and the role of the mythical world in it, painting on tiles, iconography of zand and qajar schools and the role of painting allocated to it, illustration of lithographic books, photography, painting behind glass, coffee-house painting, visual and graphic arts of western countries, geometric and arabesque motifs in traditional arts, safavid era miniature and calligraphy are some of the visual and graphic arts that have influenced murals. artists in literature and the performing arts are also inspired by the pardeh-khan(s) and taziye; and artists in literature and poetry are inspired by literary texts and lithography, chronicles of the history of the imams, and qur’anic stories and narrations. moaven-al molk’s tekiye of kermanshah connects the lost pieces of iranian identity in the form of images and drawings and introduces them to present and future generations