چگونگی تاثیر پذیری تزیینات معماری اسلامی ایران از مفاهیم تشبیه و تنزیه در قرون سوم و چهارم

باورها و اعتقادات عامل اساسی در صورت بخشی به معماری به شمار می‌رود. تشبیه و تنزیه یکی از پیچیده‌ترین آموزه‌های کلامی است که از دیرباز متفکران اسلامی را به خود مشغول کرده است. تزیینات معماری از سویی ذهن بیننده را به زیبایی صوری و ظاهری نقش‌ها و نگارها، فرامی‌خواند و از سویی دیگر دیدگاه بیننده را به قلمرو و راز و رمزهای فرهنگی و دینی پوشیده در مفاهیم نقش‌ها می‌گشودند. روش تحقیق در این پژوهش کیفی است و کوشش می‌شود که با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی – تطبیقی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای از جمله جمع‌آوری و جمع‌بندی اسناد و اطلاعات در مرحله توصیفی و در قسمت تحلیل با استفاده از شیوه‌های مطالعه تحلیلی و تطبیقی داده‌ها به حصول نتیجه برسد. یافته ­های پژوهش حاکی از این است معماری اسلامی ایران در ادوار تاریخی گوناگون، به تشبیه و تنزیه نزدیک شده یا از آن فاصله گرفته است. معماران با استفاده از عناصر انتزاعی و ایجاد بافت‌های گوناگون هندسی و نقوش اسلیمی و به کمک رنگ و ایجاد ابداع و تنوع در ساختار کلی ضمن برخورداری از زیبایی‌های مادی، فضایی رها از زمان و مکان ابدی خلق کرده‌اند.اهداف پژوهش: 1. بررسی نمود صفت تشبیه به‌صورت این‌جهانی موضوع و نمود صفت تنزیه به‌صورت آن جهانی (مینوی).2. بررسی تنزیه و تشبیه در بناهای قرن سوم تا ششم هجری.سوالات پژوهش: 1. تشبیه و تنزیه چگونه در تزیینات معماری نمود پیدا می‌کنند؟2. تزئینات معماری بناهای قرن سوم تا ششم هجری اسلامی به چه میزان تحت تاثیر تشبیه و تنزیه قرار گرفته‌اند؟