رهیافتی گونه شناسانه از تحلیل فضایی و کالبدی خانه های بومی اردبیل

ویژگی‌ها و خصوصیات متداوم در فرهنگ بومی از مقولاتی است که ریشه در تاریخ معماری ایران دارد و موجب شده است مولفه‌های معماری ایران در طی قرون مختلف سیری تکوینی همگام با رشد و دگرگونی‌های فرهنگ ایرانی داشته باشد. برای شناخت و تحلیل فضای کالبدی خانه های بومی، رهیافت‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از این رهیافت ها، رهیافت گونه شناسانه است. نمونه مورد پژوهش در این مقاله خانه‌های سنتی اردبیل انتخاب شده است. در شهر اردبیل الگویی که در خانه‌ها استفاده شده از نظر شکلی و فضایی یکسان؛ ولی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد در هر بناست. این الگوها که برگرفته از شیوۀ زندگی و شخصیت اجتماعی افراد و ارتباط سازه و معماری است، دارای خصوصیات شکلی و فرمی منحصربه‌فردی است که مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت تحلیلی و توصیفی است. در قسمت توصیفی به‌صورت کیفی، با انجام مطالعات و تحلیل نظریه‌های پایه مرتبط و شناخت عناصر کالبدی و فضایی خانه‌های بومی، به رابطۀ همبستگی اجزاء پرداخته می‌شود. داده‌های این تحقیق نیز از طریق مشاهده میدانی استخراج و مورد مطالعۀ استدلالی قرار گرفته است. با توجه به اینکه تاکنون طبقه‌بندی خاصی در این خصوص انجام نشده لذا در این پژوهش سعی شده است با مطالعه پیشینه گونه‌شناسی و دسته‌بندی گونه‌ها چارچوبی برای طبقه‌بندی معماری خانه‌های اردبیل به دست آورد.اهداف پژوهش 1. بهبود روش‌های طراحی مسکن با شناسایی و تحلیل عناصر کالبدی و فضایی معماری بومی.2. تقویت عناصر کالبدی و فضایی معماری خانه‌های معاصر و نهایتاً ارتقاء هویت بومی و منطقه‌ای مسکن.سوالات پژوهش 1. با کدام شاخص می‌توان عناصر کالبدی و فضایی خانه را گونه‌بندی کرد؟ 2. چگونه می‌توان عوامل شکل‌دهندۀ معماری خانه‌های بومی اردبیل را شناسایی کرد؟

a typological approach to the spatial and physical analysis of ardabil native houses

continuous features and characteristics in the native culture is one of the categories that has roots in the history of iranian architecture and has instigated the components of iranian architecture to bestow a developmental course in line with the growth and changes of iranian culture during various centuries. there are various approaches to recognizing and analyzing the physical space of indigenous homes. one of these approaches is the typological approach. the research sample in this article is selected from the traditional houses of ardabil. in ardabil, the pattern used in house making is the same in terms of form and space, each with unique features. these patterns, derived from the lifestyle and social personality of individuals and the relationship between structure and architecture, have unique forms and characteristics that require analysis. the research method in this research is analytical and descriptive. in the descriptive section, qualitatively, by conducting studies and analyzing related basic theories and recognizing physical and spatial elements, indigenous houses deal with the correlation of components. the data of this research have been extracted through field observation and logical analysis. due to the fact that no specific classification has been done in this regard, in this paper, by studying the typological background and species classification, a framework for the architectural classification of ardabil houses has been obtained.research aims:1. improving housing design methods by identifying and analyzing the physical and spatial elements of indigenous architecture.2. strengthening the physical and spatial elements of contemporary house architecture and finally promoting indigenous and residential identity.research questions:1. which index can be used to classify the physical and spatial elements of a house?2. how can the architectural factors shaping the native houses of ardabil be identified?