واقعیت مجازی و جلوه‌های ویژه‌ در سینما با رویکرد ژان بودریار، در وضعیت حاد واقعیت

ژان بودریار، فیلسوف جامعه‌شناس و پست‌مدرن نظریه‌های درخوری در باب تصویر ارائه داد. در تمام نظریه‌های اجتماعی وی، دغدغۀ پایان‌ناپذیر او نسبت به تخریب امر واقعی و جایگزین شدن آن با وانموده مشهود است. در این میان او هنر را توطئه و وسیله‌ای برای محقق کردن وانموده تلقی می‌کند. به ویژه سینما به عنوان یک مرجع شبیه‌سازِ واقعیت، مورد انتقاد بودریار قرار گرفته است. یکی از راهکارهای اساسی ایجاد شبیه‌سازی از منظر بودیار، بهره‌گیری از جلوه‌های ویژۀ ‌کامپیوتری است؛ بنابراین از یک‌طرف انتقاد بودریار از سینما و از طرف دیگر علاقه‌مندی وی و تاکید او بر توانمندی‌های آن مشهود است که خود موجب بروز دوگانگی‌هایی در نظریه‌های بودریار و سردرگمی مخاطب او می‌شود. این پژوهش تلاشی است در جهت مرتفع کردن دوگانگی‌های موجود و شناخت رویکرد حقیقی پسِ پشتِ این به‌ظاهر تناقضات در ساحت واقعیت مجازی و جلوه‌های ویژه در سینما. در این راستا، این پژوهش از طریق تحقیقات کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل داده‌ها و موشکافیِ بیانیه‌های بودریار به روش توصیفی-تحلیلی، به دنبال راهکارهایی برای جلوگیری از تخریب و جایگزینیِ «امر واقعی» در سینما و تعیین رابطۀ بین سینما و جلوه‌های ویژه می‌گردد؛ در نتیجه می‌توان شاهد بود که طرد جلوه‌های ویژه از نظر بودریار، به هدف به‌کارگیری آن بستگی دارد؛ نه به نفس آن. به عبارتی، به کارگیری جلوه‌های ویژه در راستای بازسازیِ واقعیت مطرود است و در راستای خیال می‌تواند مقبول باشد. اهداف پژوهش1. بررسی دیدگاه منفی بودریار نسبت به تخریب واقعیت توسط جلوه‌های ویژه. 2. بررسی جلوه های ویژه در سینما از نظر ژان بودریار.سوالات پژوهش 1. سینما چگونه می‌تواند با وجود بهره‌وری روزافزون جلوه‌های ویژه و دیدگاه منفی بودریار نسبت به تخریب واقعیت توسط جلوه‌های ویژه به حیات شایستۀ خود ادامه دهد؟ 2. جلوه های ویژۀ سینمایی در چه صورت می تواند از انتقاد بودریار فاصله بگیرد؟

virtual reality and special effects in cinema with the approach of jean baudrillard, in the state of extreme reality

jean baudrillard, a sociologist and postmodernist philosopher, presented theories regarding images. in all his social theories, his unending concern for the destruction of the existent and its replacement by the pretense is palpable. in the meantime, he considers art as a conspiracy and a means to realize pretense. cinema, especially, as a simulating reference of reality, has been criticized by baudrillard. one of the basic solutions to create a simulation from baudrillard ’s point of view is to use special computer effects. therefore, on the one hand, baudrillard’s criticism of cinema and on the other hand, his interest and emphasis on its capabilities are evident; which itself causes ambivalence in baudrillard’s theories and confusion of his audience. this research is an attempt to resolve existing ambiguities and to distinguish the factual approach behind these seeming contradictions in the field of virtual reality and special effects in cinema. in this regard, in the present study, through library research, data analysis and scrutinizing baudrillard’s statements in a descriptive-analytical method, solutions to prevent the destruction and replacement of the real thing in cinema and to determine the relationship between cinema and its effects are sought. as a result, it can be seen that the rejection of special effects, according to baudrillard, depends on the purpose of its use. in other words, the use of special effects is rejected in the direction of recreating reality and can be accepted in the track of imagination.research aims:1. examining baudrillard’s negative view of the destruction of reality by special effects.2. inspecting special effects in cinema according to jean baudrillard.research questions:1. how can cinema, despite the increasing efficiency of special effects, and baudrillard’s negative view of the destruction of reality by special effects; continue its presence?2. how can special cinematic effects distance themselves from baudrillard’s criticism?