تجلی تمایلات سیاسی سلاطین مملوکی در نقوش پارچه

منسوجات یکی از نخستین ملزوماتی زندگی انسان است که بشر از بدو خلقت در صدد پاسخگویی به آن بوده است. مطالعه تاریخچه منسوجات حاکی از این است که این ساخته دست بشر به تدریجی سیر تکوینی را پشت سر گذاشته است و در هر دوره ای متناسب عوامل مختلف تغییراتی را در جنس و نقش به خود دیده است.  مصر، خاستگاه یکی از کهن ترین تمدن های بشری است. لذا بررسی منسوجات در این جغرافیا می تواند پاسخگویی سوالات متعددی باشد. یکی از حکومت هایی که برای مدتی بر مصر حکومت داشت ممالیک (1250-1517م) بودند. جامعۀ مصر در عصر مملوکی مملو از منسوجات مختلف بود؛ که هر کدام به نحوی بیانگر میزان ثروت و موقعیت صاحبان آن بود. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های باستان شناسی و کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که لباس نزد سلاطین مملوکی چیزی بیش از یک پوشش فاخر بود. این حاکمان هنر و صنعت را ابزاری جهت تبلیغ قدرت و حکومت خویش به کار بردند. توجه به لباس با پارچه های ابریشمی رنگین مزین به نقوش و نشان های قدرت و رنگ های مخصوص هر حاکم در دربار مملوکی را نمی توان فاقد اهداف سیاسی دانست. استفاده از لباس و خلعت به عنوان هدایای سیاسی و همچنین جایگاه این آثار در نصب و خلع های حاکمان مهر تاییدی بر استراتژی ممالیک در مقبولیت بخشی و هویت یابی خود به عنوان تنها حاکمان اسلامی مورد قبول خلیفه است. متناسب با این نوع نیاز، در این دوره سبک و روشی در طراحی پارچه شکل گرفت، که پاسخگوی نیاز سیاسی و اجتماعی دربار باشد. در این دسته از منسوجات نه تنها عنوان و القاب سلاطین به عنوان یک ابزار هویت ساز به کار رفته اند بلکه در بسیاری از نمونه ها این القاب در کنار نقوشی همچون اژدها، سیمرغ، مدالیون، نیلوفر، که در چین نقوش مرتبط با قدرت هستند دیده می شود. در واقع سبک نقوش منسوجات مملوکی پاسخگوی نیاز سیاسی و هویتی آن ها بوده است. اهداف پژوهش: 1. بررسی وضعیت منسوجات در دوره سلطنت ممالیک بر مصر. 2. بررسی نقش اهداف سیاسی ممالیک مصر در طرح های پارچه. سوالات پژوهش: 1. منسوجات در دوره سلطنت ممالیک بر مصر چه وضعیتی داشت؟2. اهداف و تمایلات سیاسی ممالیک مصر چه بازتابی در نقوش پارچه در این دوره تاریخی داشت؟

the manifestation of the political tendencies of the mamluk sovereigns on fabric designs

textiles are one of the first necessities of human life that mankind has sought to meet since the day of creation. the study of the history of textiles shows that this man-made product has gradually undergone a developmental process and has experienced changes in gender and role in each appropriate period. egypt is the origin of one of the most ancient human civilizations, so the study of textiles in this geography can answer many questions. one of the kingdoms that ruled egypt for some time was the mamluks (1250-1517 ad). egyptian society in the mamluk era was full of various textiles; each of which in some way indicated the amount of wealth and status of its owners. the present study is a descriptive and analytical method based on archaeological and library data. the findings of the study indicate that the clothing of the mamluk kings was much more than a luxurious garment. these rulers used art and technology as a tool to propagate their power and rule. paying attention to clothes with colorful silk fabrics decorated with motifs and symbols of power and colors specific to each ruler in the mamluk court cannot be considered without political goals. the use of clothing and disguise as political gifts, as well as the position of these works in the installation and dismemberment of the rulers, is a confirmation of the mamluk strategy in its acceptance and identification as the only islamic rulers accepted by the caliph. in accordance with this type of need, in this period, a style and method in fabric design was formed, which meets the political and social needs of the court. in this category of textiles, not only the titles and designations of kings have been used as an identity-making tool, but in many examples, these titles have been used alongside designs such as dragons, simorghs, medallions, and lotuses, which were also used in china and are all related to the concept of power. in fact, the style of mamluk textiles has met their political and identity needs.  research goals:1. examining the situation of textiles during the reign of the mamluks over egypt.2. examining the role of the political goals of the egyptian countries in the fabric designs.research questions:1. what was the situation of textiles during the mamluk rule over egypt?2. what was the reflection of the political goals and tendencies of the egyptian countries in the fabric designs in this historical period?