گونه‌شناسی کالبدی درب و پنجره‌های بناهای تاریخی بندر بوشهر و تزئینات به‌ کاررفته در آن‌ها

چوب در فرهنگ معماری ایران از گذشته های دور یکی از عناصر کاربردی بوده است. در برخی از مناطق کاربرد آن افزایش چشمگیری داشته است. چوب به‌عنوان‌ یکی از پرکاربردترین مصالح تزئیناتی در بوشهر به‌کار گرفته ‌شده ‌است؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از عناصر الحاقی بناهای تاریخی این شهر، ازجمله در، پنجره، تابش‌گیر، کرکره، شناشیر و... از چوب ساخته ‌شده‌اند. در شهر بوشهر، به‌دلیل لزوم ایجاد تهویه و کوران هوا، میزان بازشوهای بنا، بسیار افزایش یافته‌است. این بازشوها که با استفاده از چوب ساخته و تزئین شده‌اند، در ایجاد زیبایی و تنوع بصری شهر، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کردند. متاسفانه به‌دلیل مقاومت کمِ چوب نسبت به سایر مصالح ساختمانی، بخش بسیارزیادی از این ساختارهای تزئیناتی در بناها، ازبین‌رفته و یا آسیب‌های زیادی در اثر شرایط محیطی و جوی به آن‌ها وارد شده ‌است. بنابراین، بازشناسی و گردآوری گونه‌های متفاوت این تزئینات در شهر بوشهر که از معماری منحصربه‌فرد و کم‌نظیری برخوردار است؛ از ملزومات پژوهشگران در این زمینه‌ها است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به‌کارگیری منابع کتابخانه‌ای معتبر و مطالعات میدانی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در تزئین درب و پنجره‌ها از هنر قواره‌بری و هم‌چنین از نقوشی که محتوای گیاهی و هندسی دارند، بیش‌از سایر هنرها استفاده ‌گردیده ‌است؛ کاربرد نقوش اسلیمی در تزئین این عناصر، بسیار کمتر است و نقوش انسانی و حیوانی در این نمونه‌ها یافت نمی‌شود.اهداف پژوهش:1. بازشناسی و واکاوی گونه‌های متفاوتِ درب، پنجره و ارسی‌ها در بناهای تاریخی بوشهر.2. شناخت تزیینات و طرح های درب های چوبی ، پنجره و ارسی ها در بناهای تاریخی بوشهر.سوالات پژوهش:1. چه انواعی از درب و پنجره‌ها در بافت تاریخی بندر بوشهر وجود داشته‌است؟2. تزئینات به‌کار گرفته ‌شده اجزای چوبی بناهای تاریخی بوشهر از چه انواعی هستند؟

corporeal typology of the doors and windows of the monuments of bushehr port and their applied decorative features

wood has been one of the practical elements in the culture of iranian architecture since ancient times and in various areas, its usage has amplified significantly and is considered as one of the most widely used decorative materials in bushehr in such a way that many additional elements of the historical buildings of this city, including doors, windows, shutters and closes are made of wood. in the city of bushehr, due to the need for ventilation and air blinds, the number of opening areas in the building have greatly increased. these openings, which are made and decorated with wood, played an imperative role in creating the beauty and visual diversity of the city. unfortunately, due to the low resistance of wood to other building materials, many of these decorative structures in the building have been destroyed or damaged due to environmental conditions. therefore, recognizing and collecting diverse types of these decorations in the city of bushehr, that beholds a unique and exclusive architecture is one of the requirements of researchers in related fields. this research has been conducted via a descriptive-analytical method and by the use of valid library resources and field studies. findings showed that in decorating doors and windows, form art as well as patterns that have plant and geometric content have been used more than other arts; hence, the use of islamic motifs in the decoration of these elements is much less and human and animal motifs are less used in the specimens under study.research aims:1. recognition and analysis of various types of doors, windows and orsi in bushehr historical monuments.2. recognition of decorations and designs of wooden doors, windows and orsi in bushehr historical buildings.research questions:1. what types of doors and windows have existed in the historical context of bushehr port?2. what are the wooden decorative components of bushehr historical buildings?