تاثیر آیین میترائیسم در نقش مایه های ماهی درهم فرش صفوی

فرش در دوره صفوی یکی از مراحل رونق و شکوفایی خود را پشت سرگذاشته است. در این دوره تاریخ ایجاد کارگاه های بزرگ سلطنتی و حمایت حکومت صفوی زمینه ساز ایجاد طرح های زیبا با الگوهای کهن در طراحی فرش این دوره گردید. بررسی طرح های فرش در این مقطع تاریخی حاکی از وجود انگاره های مذهبی و غیر مذهبی در بافتار این الگوها است. مسئله ای که می توان اینجا طرح کرد تاثیر باورهای مذهبی عهد باستان در ایران در این طرح های فرش این دوره است. آیین میترایسم یکی از این باورهای مذهبی است که ردپای ظهور و تداوم نمادهای آن در بسیاری از هنرهای دوره اسلامی در ایران به چشم می خورد. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که ظهور نقش مایه های ماهی درهم در فرش های دوره صفوی تحت تاثیر باورهای آیین میترایسم است. طراحی ماهی های درهم در کنار گل از شاخصه های هنری عهد باستان نیز بوده است که در الگوهای فرش دوره صفوی به چشم می خورد. طرح ماهی درهم یا «هراتی» در فرش عبارت است از دو ماهی و چهره مِهر در میان آن.اهداف پژوهش:1. واکاوی چگونگی تاثیر آیین مهر بر نقوش فرش دوره صفوی.2. بررسی طرح ماهی درهم فرش دوره صفوی.سوالات پژوهش:1. طرح ماهی درهم فرش دوره صفوی تحت تاثیر چه باور مذهبی ایجاد شده بود؟2. طرح ماهی درهم در فرش دوره صفوی چه مختصاتی داشت؟

The Effect of Mithraism on Safavid TangledFish Design Carpets

Carpets have undergone one of the stages of prosperity and richness during the Safavid period. In this historic period, the establishment of large royal workshops under the support of the Safavid government paved the way for the creation of beautiful designs with ancient patterns of the carpets of this era. By studying the carpet designs of the Safavid period, the existence of religious and nonreligious notions is exposed. The issue under study is the influence of ancient religious beliefs of Iran on the carpet designs of this period. Mithraism is considered as a belief in which the emergence and continuity of its symbols are observed in many of the arts of the Islamic period. The research in hand is conducted via a descriptive and analytical method while relying on library data. Findings indicate that the appearance of tangled fish motifs in Safavid carpets is influenced by the beliefs of Mithraism. The appearance of the tangled fish subsequent to flower motifs has also been one of the artistic features of antiquity abundantly perceived in Safavid carpet designs. The motif of the tangled fish or Herati design is the appearance of two fish amidst the face of the “Mehr”. Research aims: 1. An analysis of the effect of the Mehr religious symbol on the carpet designs of the Safavid period. 2. An investigation on the presence of the tangledfish pattern in Safavid carpets. Research questions: 1. Under what religious impact was the tangledfish design generated in the carpets of the Safavid period? 2. What were the characteristics of the tangledfish design in Safavid carpets?