تبیین تاثیرات اجتماعی تکنولوژی بر هنر اسلامی در عصر جدید بر اساس نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت

در عصر حاضر تکنولوژی بیش از هر زمان دیگری بر ارزش های فرهنگی و هنری در جوامع تاثیرگذار است. گسترش آن نیز بستگی به انطباقش با شرایط فرهنگی و اجتماعی دارد. امکان انتشار آثار فرهنگی و هنری بر روی شبکه های الکترونیکی به‌صورت بی‌حد و مرز ضمن ایجاد نگرشِ خاص، هویت اجتماعی انسان ها را تغییر داده و فضای فرهنگی جدیدی به وجود آورده است؛ تا جایی که در تمام جوامع، اعم از اسلامی و غیراسلامی، برقراری پیوند بین فرهنگ، هنر و تکنولوژی مدرن با کمک رسانه‌های نوین برای مفاهیمی چون آزادی، حقیقت و واقعیت معانی تازه آفریده‌ است. مسئله ای که اینجا مطرح است تبیین تاثیر اجتماعی تکنولوژی بر هنر اسلامی و ماهیت آن در عصر جدید است. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، تاثیرات اجتماعی تکنولوژی بر فرهنگ و خصوصاً هنر اسلامی را در عصر حاضر از منظر دیدگاه انتقادی مکتب فرانکفورت بررسی می‌کند. یافته های پژوهش حاکی از این است گرچه همواره به نظر می رسد که فرهنگ و هنر اسلامی باید از منظر عالم معنوی اسلام مورد توجه قرار گیرد؛ اما در دهکده جهانیِ دوران معاصر که راه‌یابی تکنولوژی به ساحت تغییرات اجتماعی در همه جوامع به محرکی در نوآوری های فرهنگی بدل شده؛ به نگرش تازه ای در قلمرو هنر اسلامی نیاز است. گرچه اساساً در فرهنگ اسلامی نگاه عارفانه و شهودی هنرمند به پدیده‌های عالم، باعث شکل گیری هنری شده است که روایتگر زیباییِ نقش بسته از تجلیات ذات اقدس الهی در دنیای زمینی با ماهیتی متفاوت از تعریف هنر در جهان مدرن است. از این‌رو تکنولوژی به‌عنوان نیروی اصلی برای ایجاد سازمان اجتماعی در تمامی جوامع و دگرگونی روابط اجتماعی و فرهنگی، یکی از دغدغه‌های اساسیِ پیروان نظریه انتقادی است.اهداف پژوهش:1. واکاوی رویکرد اندیشه انتقادی مکتب فرانکفورت به تعامل تکنولوژی مدرن با فرهنگ و هنر در عصر حاضر.2. بررسی تاثیر تکنولوژی به‌ عنوان یک پدیده اجتماعی و موضوع فلسفی بر روی هنر اسلامی در جهان مدرن از دیدگاه نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت.سوالات پژوهش: 1. با توجه به رویکرد مکتب فرانکفورت، چگونه می توان میان هنر اسلامی و تکنولوژی ارتباط برقرار کرد؟2. تکنولوژی در عصر جدید چه تاثیری بر هنر اسلامی داشته است؟

Explaining the Social Effects of Technology on Islamic Art in the New Era; Based on the Critical Theory of the Frankfurt School

Currently, technology influences cultural and artistic values ​​in societies more than ever. Its development also depends on its adaptation to cultural and social circumstances. The possibility of publishing cultural and artistic works on electronic networks for an indefinite period, while creating a special attitude, has altered the social identity of human beings and has formed a new cultural atmosphere; to the extent that in all societies, both Islamic and nonIslamic, the linking between modern culture, art and technology with the help of new media has created new meanings for concepts such as freedom, verity and reality. The topic here is to explain the social impact of technology on Islamic art and its nature in the modern era. This article applies a descriptiveanalytical method to examine the social effects of technology on culture particularly Islamic art in the present era from the perspective of the Frankfurt School. The findings of the research indicate that although it continuously appears that Islamic culture and art should be considered from the perspective of the spiritual world of Islam; nonetheless in the global village of the contemporary era, where technology has shifted to social change in all societies, it has become a stimulus for cultural innovation; hence, a new approach is desirable in the field of Islamic art. Conversely, basically in Islamic culture, the mystical and intuitive view of the artist on the phenomena of the world has led to the formation of art, which narrates the beauty of the exhibition of the manifestation of the divine essence in the terrestrial world with a dissimilar nature from the definition of art in the modern world. Thus, technology as the main force for creating social organization in all societies and the transformation of social and cultural relations is one of the main concerns of the followers of critical theory. Research aims: 1. An analysis of the Frankfurt School’s critical thinking approach to the interaction of modern technology with culture and art in the present age. 2. The study of the impact of technology as a social phenomenon and philosophical subject on Islamic art in the modern world from the perspective of the critical theory of the Frankfurt School. Research questions: 1. According to the Frankfurt School approach, how can a connection be made between Islamic art and technology? 2. What effect has technology had on Islamic art in the modern era?