جلوه‌های اجتماعی و فرهنگی جشن‌های «مهرگان» و «سده» در هنر و فرهنگ عامه‌ی کرمان

عنصری که روحیه ‌ی متفاوت یک قوم یا فولک را به وجود می‌ آورد، تاریخ و خاطرات مشترک آنها در پهنه ‌ی سرزمینی مشترک است. از این رو فولکلور یا فرهنگ عامه ی آن قوم، نه فقط مناسک و ادبیاتی معمول و ساده، بلکه بیانگر بنیادی‌ ترین اصول بینش، شیوه ی تفکر و چگونگی  درک آنان از جهان هستی است. در حقیقت فولکلور گویای  نحوه‌ی زندگی اجتماعی آن ملّت است. در پهنه‌ی سرزمینی ایران، میراثی غنی از فولکلور و فرهنگ عامه وجود دارد که از اعصار باستانی تاکنون، چون سنگ‌ های رسوبی بر یکدیگر انباشته شده و تکامل یافته‌ا ند. برای ما بسیار اهمیت دارد تا ریشه‌ های فرهنگ ‌های عامه و عناصر پیونددهنده‌ی فولکلور را در هر گوشه ‌ای از این سرزمین پهناور با عناصر بنیادین تمدن ایرانی شناسایی کنیم. مهم‌ ترین سند تمدن باستانی ایرانیان، شاهنامه‌ ی فردوسی است. شاهنامه ‌ی فردوسی، بهترین ابزار شناختی و مقایسه‌ ای را در اختیار ما قرار می‌دهد. هدف ما در این پژوهش این است که در فرآیندی تطبیقی، ابعاد جلوه‌ های اجتماعی و فرهنگی جشن‌ های «مهرگان» و «سده» را در شاهنامه‌ ی فردوسی، به عنوان گزارشی از تمدن باستانی ایران، مشاهده کنیم و تاثیر این ابعاد را بر فرهنگ عامه‌ ی مردم استان کرمان بسنجیم. روش مورد استفاده در این پژوهش، تطبیقی بوده و با استفاده از مطالعات کتابخانه ‌ای انجام شده است. نتایج این پژوهش با توجه به جلوه‌ های مشترک شاهنامه و فولکلور مردم کرمان ضمن مطالعه ‌ی جشن‌ های «مهرگان» و «سده» و آداب و رسوم مردم کرمان، حاکی از این است که شاهنامه ی فردوسی، در طول زمان، مردم کرمان را با تاریخ، فرهنگ و آیین های ارزشمند نیاکانشان آشنا کرده و همچنین از راه تاثیرگذاری بر فرهنگ عامه، زبان و درک مشترکی را میان آنها و سایر هم‌ میهنان و حتی ملت های مجاور، فراهم آورده است. اهداف پژوهش: 1.بررسی تاثیرات شاهنامه‌ ی فردوسی بر فرهنگ و ادب عامه‌ ی مردم استان کرمان. 2.شناسایی تشابهات عناصر فرهنگی و اجتماعی شاهنامه با فرهنگ و رسوم عامه ‌ی مردم استان کرمان. سوالات پژوهش: 1. آیا نمودهای مختلف شاهنامه در فرهنگ و ادب عامه‌ی مردم استان کرمان بازتاب داشته است؟ 2. آیا تشابهی میان فرهنگ و رسوم عامه‌ی مردم کرمان و فرهنگ و رسوم در شاهنامه وجود دارد؟

Social and Cultural Manifestations of Mehregan and Sedeh Celebrations in Kerman Folk Art and Culture

The element that creates a dissimilar spirit of a nation or folk is their common history and memories in a common territory. Thus, the folklore or popular culture of that people, not only the usual and simple rituals and literature, but also expresses the most fundamental principles of insight, way of thinking and how they understand the universe. In fact, folklore describes the social life of that nation. In the territory of Iran, there is a rich heritage of folklore and popular culture that have accumulated and evolved as sedimentary rocks since ancient times. It is imperative for us to identify the roots of popular cultures and the connecting elements of folklore in every corner of this vast land with the fundamental elements of Iranian civilization. The most important document of the ancient Iranian civilization is Ferdowsi’s Shāhnāmeh. Ferdowsi’s Shāhnāmeh provides us with the best cognitive and comparative tools. Our aim in this study is to observe the dimensions of social and cultural effects of Mehregan and Sedeh celebrations in Ferdowsi Shāhnāmeh, as a report of the ancient civilization of Iran, and the effect of these dimensions on the popular culture of the people of the province of Kerman. The method used in this research is comparative accomplished via library studies. The results of this study, considering the common manifestations of Shāhnāmeh and folklore of the people of Kerman while studying the celebrations of Mehregan and Sedeh and the customs of the people of Kerman, indicate that Ferdowsi’s Shāhnāmeh, over time, has introduced valuable cultures and rituals of their ancestors and has also provided a common language and understanding between them and other compatriots and even neighboring nations by influencing popular culture. Research objectives: 1. To study the effects of Ferdowsi’s Shāhnāmeh on the culture and popular literature of the people of Kerman province. 2. To recognize the similarities between the cultural and social elements of Shāhnāmeh and the popular culture and customs of the people of Kerman province. Research questions: 1. Have the different manifestations of Shāhnāmeh been reflected in the popular culture and literature of the people of Kerman province? 2. Is there a similarity between the popular culture and customs of the people of Kerman and the culture and customs in the Shāhnāmeh?