جایگاه مدارس در کیفیت آموزش ولایت قهستان (از سلجوقی تا صفویه)

قهستان منطقه‌ایی است در جغرافیای تاریخی ایران‌ زمین که پیوندی عظیم و ناگسستنی با خراسان بزرگ دارد. گرچه که، امروزه بخش عمده ایی آن‌ را خراسان جنوبی نامیده‌اند و برخی نواحی شمالی آن نیز جزء خراسان رضوی است، اما با این وجود، قهستان در سیر تاریخی خود شاهد وقایع مهم تاریخی بوده است. ولایت قهستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و بافت فرهنگی اش در زمینه آموزش و تعلیم و تربیت نقش ویژه ایی در فرهنگ و تمدن اسلامی از سلجوقیان تا پایان صفویان داشته است، به گونه ایی که عالمان بزرگی از این ولایت سر برآوردند و عوامل مهمی چون سیاسی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بر وضعیت آموزشی قهستان در این دوره تاثیرگذار بوده است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق که بر پایه روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، به شیوه جمع آوری منابع و اسناد کتابخانه ایی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که وضعیت آموزش قهستان تابع وضعیت سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی آن است که زمینه ساز تعالی و پیشبرد نهاد آموزشی شده است. به گونه ایی که از نظر سیاسی تاسیس مدارس دولتی و از نظر اقتصادی، شاهراه بودن آن و به لحاظ فرهنگی تکثر فکری و قومی از عمده عوامل ترقی وضعیت آموزشی قهستان و ثبات در این ناحیه محسوب می شود. لذا، جایگاه مدارس در کیفیت آموزش ولایت قهستان در ارتقاء بینش فرهنگی این ولایت از دوره سلجوقی تا صفویه نقش بسیار مهمی ایفاء کرده تا آنجا که بزرگان و علمای دینداری را در خود پرورانده است.اهداف پژوهش:بررسی عوامل سیاسی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی بر وضعیت آموزشی قهستان از دوره سلجوقیان تا صفویان.شناسایی عوامل موثر بر کیفیت مدارس از دیدگاه متخصصان تعلیم و تربیت و بررسی وضعیت موجود کیفیت مدارس در قهستان و تبیین نقش ولایت قهستان در بالندگی بزرگان و علمای دینی.سوالات پژوهش:چه عواملی بر وضعیت آموزشی قهستان از دوره سلجوقیان تا صفویان تاثیر گذار بوده است؟ولایت قهستان چه نقشی را در بالندگی بزرگان و علمای دینداری در طول تاریخ ایفاء کرده است؟

Factors Influencing the Education Status in Qahestan (From Seljuk to Safavid era)

Abstract Qahestan is a region in the historical geography of Iran that has a huge and resilient connection with the Great Khorasan area. Although most of the mentioned region is divided between Southern Khorasan and parts of Razavi Khorasan, nevertheless, Qahestan has witnessed imperative past events in its historical course. Qahestan province, due to its geographical location and cultural context in the field of education and training, had a special role in Islamic culture and civilization from the Seljuks to the end of the Safavid era; hence, great scholars such as Khajeh Nasir alDin Tusi emerged from this province. Also, important factors such as sociopolitic, economic and cultural factors have influenced the educational status of Qahestan from the Seljuk period to the Safavids. This study which is based on a descriptiveanalytical research, seeks to determine the factors affecting education in Qahestan from the Seljuk to Safavid eras. The findings of the study indicate that the status of Qahestan education is subordinate to its political, economic and cultural status, which underpins the excellence of educational institutions. In terms of politics, the establishment of public schools and from an economic point of view, the region is considered as a bridge in terms of culturally intellectual and ethnic pluralism; hence the mentioned features are among the major contributors to the improvement of educational status and stability in the area and, in due course, famous families such as Khazimah and scholars such as Khajeh Nasir alDin Tusi among others emerged from this area accomplishing great achievements in the development of Islamic culture and civilization. Research aims: 1. To Investigation of the sociopolitic, economic and cultural factors on the educational status of Qahestan from the Seljuk period to the Safavids. 2. To Explain the role of Qahestan province in the development of scholars such as Khajeh Nasir alDin Tusi. Research questions: 1. What factors influenced Qahestan's educational status from the Seljuk period to the Safavids? 2. What role did the Qahestan province play in the development of scholars such as Khajeh Nasir alDin Tusi throughout history?