تحلیل پرده‌های سوزن‌دوزی خراسان در دوره معاصر از منظر انسان‌شناسی هنر(بررسی موردی در شهرستان‌های کاشمر و تربت‌حیدریه)

سوزن‌دوزی در شهرستان‌های کاشمر و تربت‌حیدریه نشاًت گرفته، از ذوق و سلیقه مردمان این دیار و برخاسته از باورها و اعتقادات زنان هنرمند این خطه است که دارای فرم‌ها و نقوش منحصربه‌فرد هستند. اگرچه این آثار، ﺩﺭ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻭﻝ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می‌رسند، ﺍﻣﺎ ازلحاظ ﺑﺼﺮﻱ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺑﻮﺩﻩ و علاوه بر آن ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ هستند. مقاله به مطالعه آثار سوزن‌دوزی از منظر انسان‌شناسی هنر با سه رویکرد زیبایی‌شناسی، ﮐﺎﺭﮐﺮﺩ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ در ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻏﻨﻲ ﺍﺯ ارزش‌های ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ پرداخته است.بررسی هدفمند هشت روستا در شهرستان‌های کاشمر و تربت‌حیدریه نشان می‌دهد که این آثار در سه قالب نقوش انسانی، گیاهی، پرندگان و حیوانات قابل ‌تقسیم‌‌بندی است. این آثار، تجلی محیطی شاداب و زیبا را در بعد زیباشناختی، احترام به طبیعت و نگاهداشت آن، آرزوی باغ‌های با طراوت در فضای خشک کویری این خطه و مفاهیم اعتقادی و باورهای مردمی در تجلی حیواناتی مثل بز کوهی و یا تجلی برکت و حاصلخیزی در بعد معناشناسی دارد.در بعد کارکرد باید به بهره‌گیری از این آثار در قالب‌های مختلف کاربردی در محیط زندگی ساده ایشان مثل جانماز، بقچه و... اشاره داشت. آنچه شایسته ذکر است روند مسیر خط زندگی و امید خانواده در این خطه است که زن روستایی را به تولید این آثار هرچند پریمیتیو اما معناگرا ترغیب نموده است.