سبک‌شناسی تذهیب‌های قرآنی در مکتب شیراز با تاکید بر مولفه‌‌ی فرم‌های تزیینی

هنر تذهیب یکی از مهم ترین هنرهای اسلامی و قرآن‌آرایی به شمار می‌آید که طیف گسترده‌ای از ذوق و استعداد هنرمندان مسلمان را به نمایش در می‌‌آورد. مذهبان مسلمان از صدر اسلام همواره با بهره‌گیری از ذوق، خلاقیت و نوآوری سبک‌های مختلف هنر تذهیب‌ را شکل دادند. در میان مراکز مهم کتاب‌آرایی در سرزمین‌های اسلامی، شیراز همواره به عنوان یکی از مکاتب مهم کتاب‌آرایی شناخته می‌شود که درون خود و با گذر ایام سبک‌های مختلفی را در تذهیب، تشعیر و خوشنویسی شکل‌ داده است. در بین سبک‌های مهم کتاب‌آرایی مکتب شیراز می‌توان به قرآن‌های تزیین شده بین قرون 8 تا 13 هجری قمری اشاره کرد که سه سبک مهم در مکتب قرآن‌آرایی شیراز را شکل داده‌اند. شناخت و مطالعه‌ی سبک‌شناختی مبتنی بر مولفه‌های فرمی و دستیابی به ویژگی‌های اصلی سبک‌‌های مهم قرآن‌آرایی مکتب شیراز به عنوان مهم ترین هدف این پژوهش مطرح می‌باشد لذا به منظور دست‌یابی به این هدف اصلی از میان قرآن‌های این سه دوره یک قرآن عصر ایلخانی، یک قرآن عصر تیموری و دو قرآن مربوط به دوره‌ی قاجار به صورت هدفمند انتخاب شده است. پژوهش حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی و با رویکرد سبک‌شناسی صورت‌گرا انجام شده است. از جمله مهم ترین نتایج این پژوهش می‌توان به معرفی ساختار فرمی و ویژگی‌های سبکی این سه دوره اشاره نمود که می‌توان براساس ساختارهای فرمی این سه دوره را یگانه، پردیس و فرشینه نام نهاد. علت نام گذاری این سه دوره ویژگی‌ فرم‌های شاخص مورد استفاده در این سه عصر یا سه سبک است که این ادوار را از عصر پادشاهی و نیز نشانه گان عددی خارج ساخته و متناسب با ساختار فرمی نامگذاری شده اند.