تحلیل بصری نگاره خوان هفتم در دو شاهنامه شیراز 1333 /733 و بایسنقری 1430 /833

یکی از داستان‌های مشهور فردوسی خوان هفتم و نبرد رستم با دیو سپید است. این داستان ویژگی‌های اصلی سبک فردوسی مانند اغراق، مبالغه، حماسی‌بودن و ایجاز را دربردارد، امّا ویژگی اصلی این داستان تصویری‌بودن آن است؛ به‌همین دلیل در بسیاری از نسخه‌های شاهنامه فردوسی تصویرسازی شده است. در نگارگری ایرانی (تصویرسازی ایرانی) تصاویر ساخته‌شده از یک داستانِ واحد، معمولاً شبیه به یکدیگرند، امّا تفاوت‌هایی نیز وجود دارد که متاثّر از ویژگی‌های دوره‌های مختلف و همچنین توانایی‌های نگارگران است.در این تحقیق دو شاهنامه، مورد واکاوی قرار می‌گیرند که عبارتند از: «شاهنامه شیراز (1333 /733 )» و «شاهنامه بایسنقری (1430 /833 )». مهمّ‌ترین دلایل گزینش این دو شاهنامه عبارتند از: 1- شاهنامه شیراز (1333 /733)، یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های مصوّر شاهنامه است که با برّرسی آن می‌توان به سبک نگارگری در کارگاه‌های شیراز پی برد. در مصوّرسازی این شاهنامه بر صحنه‌های تاریخی و حماسی تاکید شده است؛ 2- در شاهنامه بایسنقری (1430 /833) شاهد رواج یک سبک رسمی و قانونمند هستیم. این شاهنامه ارزش‌های جاویدان «مکتب هرات» را در اوج خود نشان می‌دهد.یافته‌های تحقیق بیانگر این نکته است که با وجود شباهت‌های آشکار ظاهری میان این دو شاهنامه، تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. این تفاوت‌ها در شیوه‌های مختلف پرداخت تصویری، گزینش رنگ‌ها و کادرها دیده می‌شود. در این تحقیق، ابتدا نگاره‌ها معرّفی و سپس هر کدام از نظر ویژگی‌های عناصر تصویری برّرسی شده‌اند. برای دستیابی به این مهمّ، از منابع مکتوب و مصوّر تاریخی و نیز مطالعات کتابخانه‌ای با رویکرد توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. لازم به‌ذکر است که تحلیل تصاویر توسّط نگارنده انجام شده است.