نقد پسا استعماری روایت سریال قهوه تلخ از مدرنیته سیاسی ایرانی با تاکید بر روش واسازی

نقد پسااستعماری روایت سریال قهوه تلخ از مدرنیته سیاسی ایرانی: با تاکید بر روش واسازیمهدی منتظرقایم ، فرزاد غلامی تاریخ دریافت: 19/1/91، تاریخ تایید: 31/5/91چکیده امروزه مطالعات پسا استعماری یکی از جدیدترین حوزه‌های علوم اجتماعی در کشورهای موسوم به جهان سوم است که توجه روزافزونی را به خود جلب کرده است. مطالعات پسااستعماری به دنبال آشکار کردن این مسیله است که مدرنیته چگونه در قالب گفتمان شرق‌شناسی در پی شکل دادن به یک چارچوب تجویزی برای رفتار استعمارگرایانه غرب با شرق است. بر این اساس تلاش برای به رسمیت شناختن تفاوت‌ها را به عنوان هدف عملی خود انتخاب کرده است. تحقق این هدف نیازمند نوع خاصی از بازنمایی است یعنی تصویر خود در نزد خود و دیگری باید تغییر کند. بنابراین می‌توان گفت مطالعات پسااستعماری خود را محدود به نقد غرب نمی‌کند؛ بلکه نقد تصویر خود در نزد خود و انتقاد از خود نیز بخشی از آن است. بنابراین در این پژوهش به نقد بازنمایی جامعه ایران در سریال قهوه تلخ مهران مدیری پرداخته‌ایم. سوال اصلی ما این بوده است که روایت سریال از تقابل سنت/مدرنیته چگونه است؟ به عبارتی این‌که آیا جامعه ایران به عنوان پدیده‌ای نامعقول و ناسازگار با مدرنیته بازنمایی می‌شود؟ با استفاده از رویکرد نقد پسااستعماری برای پاسخ به سوالات فوق از روش واسازی استفاده کرده‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که روایت غالب سریال از تقابل سنت/مدرنیته، یک روایت سنت‌گریز است. بر این اساس سنت (جامعه ایران) به عنوان دیگری مدرنیته بازنمایی شده است. هرچند در موارد متعددی روایت مرکزگرای فیلم خود را واسازی می‌کند. اما از آنجایی که در تحلیل واسازی هدف جایگزین کردن یک مرکز با مرکز دیگر نیست، باید به دنبال ارایه راهکاری برای برون رفت از تقابل سنت و مدرنیته و کمک به فهم این تقابل در جامعه ایران باشیم. به عبارتی می‌توان گفت این تقابل از اساس کذب بوده و باید به دنبال یک راه سوم یا به عبارت دیگر مدرنیته بومی باشیم. واژگان کلیدی: مطالعات پسا استعماری، شرق‌شناسی، واسازی، بازنمایی، مدرنیته سیاسی ایرانی، سریال قهوه تلخ.