مدلی برای مطبوعات زنان

مدلی برای مطالعه مطبوعات زنان در ایرانهادی خانیکی ، معصومه کیهانی تاریخ دریافت: 25/11/90، تاریخ تایید: 17/1/91چکیدهنقش و زبان مطبوعات در ایران به طور کلی تحت تاثیر دو متغیر « قدرت سیاسی» و «جامعه مدنی» بوده است که خود متاثر از «فرهنگ سیاسی نخبگان» و «ساز وکارهای حل اختلاف در جامعه جدید» هستند. این چارچوب که قابل ارایه در مدلی توصیفی و تحلیلی است، برای مطالعه مطبوعات زنان در ادوار مختلف نیز می‌تواند به کار گرفته شود. نشریات زنان از نخستین دهه پس از مشروطیت تاکنون بخش مهم و تاثیرگذاری از بدنه تاریخ مطبوعات ایران را تشکیل داده‌اند. این نقش را می‌توان در طلیعه دهه‌های 20 و 30 که هر دو در فضایی از تضعیف استبداد و تقویت جامعه مدنی قرار گرفته‌اند، مطالعه کرد. فرضیه این مقاله آن است که «قدرت جامعه مدنی» بیش از «عدم تمرکز قدرت سیاسی» بر توسعه مطبوعات زنان در ایران تاثیر دارد. این مقاله بر پایه همین فرضیه دو نشریه شاخص زنان را در طلیعه دو دهه 20 و 30 مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. نشریه «زن امروز» در اوایل دهه 20 و «حقوق زنان» در اوایل دهه 30 محصول دو موقعیت متفاوت از دوره‌ای مبتنی بر پراکندگی قدرت سیاسی‌اند. در موقعیت نخست ضعف قدرت متمرکز سیاسی و در موقعیت دوم تلاش برای استقرار آزادی‌های مدنی برجسته بوده‌اند. مقاله براساس تحلیل ثانوی برخی یافته‌ها از تحلیل محتوای این دو نشریه، تفاوت‌ها و تمایزهای این دو را تحلیل می‌کند و بر پایه آن فرضیه‌ای را برای مطالعه مطبوعات زنان در ایران مطرح می‌سازد. واژگان کلیدی: مطبوعات زنان، قدرت سیاسی، جامعه مدنی، دانش، شکوفه، زن امروز، حقوق زنان.