بررسی مدل مفهومی مصرف مجازی دیجیتال در کاربران تهرانی شبکه های اجتماعی

امروزه فضای مجازی در بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان ها نقشی گسترده و مهم یافته است. بسیاری از انسان‌ها وقت، انرژی و پول بسیاری را در فضای مجازی صرف می کنند تا محصولات دیجیتال بسیاری را تولید و در عین حال محصولات دیگران را مصرف کنند. این شیوه از مصرف، مصرف مجازی دیجیتال نام گرفته است. شبکه‌های اجتماعی در این فرایند مصرف از اهمیت بسیاری برخوردار هستند زیرا افراد بسیاری را در فضای خود گردآورده‌اند و اغلب محصولات فضای وب در قالب لینک‌ها و محصولات چند رسانه‌ای در آن‌ها بازنشر می‌شود. این پژوهش می‌کوشد تا تفاسیر و معناهای کاربران تهرانی را از تجربه‌ی مصرف در شبکه‌های اجتماعی واکاوی کند. روش پژوهش، کیفی و به شیوه‌ی پدیدارشناسی تفسیری است. دو شبکه‌ی اجتماعی تلگرام و اینستاگرام که در ایران بسیار پرکاربرد هستند و قابلیت کنش‌های متنوع مجازی را فراهم می‌کنند، برای مطالعه‌ی میدانی انتخاب شدند. داده‌ها از سه منبع اخبار و گزارش‌ها پیرامون شبکه‌های اجتماعی، محتوای شبکه‌های اجتماعی و همچنین مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با مصرف کنندگان این شبکه‌ها به دست آمده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چهار پدیده‌ی فرعی «شبکه‌ی دانش»، «بازنمایی و هویت»، «ابربازار» و «چالش هنجارها» نقش بسیار مهمی در تجربه‌ی زیسته‌ی کاربران در مصرف مجازی دیجیتال دارند. این چهار پدیده، در نهایت پدیده‌ی محوری پژوهش را می‌سازند که «لذت آزادی» نام گرفته است.