روزنامه و اینترنت؛ واکاوی تحولات صنعت روزنامه در فرایند اینترنتی ‌شدن در ایران

با توجه به نقش در حال گسترش اینترنت در فضای رسانه‌ای مقاله حاضر به واکاوی وضعیت صنعت روزنامه در ایران و جهان و تحولات آن پرداخته است. مبنای مطالعه واکاوی آن جنبه‌‌هایی از صنعت روزنامه است که با تغییر فضای رسانه‌ای از چاپی به مجازی دستخوش تحول شده است؛ از جمله «تغییر رابطه‌ یک طرفه‌ بین سه عامل تولید، مصرف و تبلیغات»، «بازشدن بسته‌ محتوا»، «تغییرات مربوط به دوره‌ای‌بودن انتشار»، «استاندارد‌بودن محتوای خبری» و «مرجعیت رسانه‌ چاپی». مقاله ضمن اشاره به مشکلات ساختاری صنعت روزنامه در ایران و نیز گسترش نفوذ اینترنت در حوزۀ رسانه‌‌های خبری نشان می‌دهد که هنوز روزنامۀ چاپی مرجعیت خود را حفظ کرده است. علیرغم آن اینترنتی‌شدن فضای خبری در ایران به واسطه‌ «باز‌کردن بسته‌ محتوای روزنامه بخشی از بازار روزنامه را از آن منتزع ساخته و درآمد‌های انحصاری روزنامه‌‌ها را در آن حوزه‌‌ها به سوی رسانه‌‌های جدید سوق داده است. هر چند روزنامه‌‌ها با اقداماتی از جمله برخط‌ شدن و چند‌ رسانه‌ای‌ شدن در پی رفع مشکلات ناشی از این تغییرات برآمده‌اند اما موفقیت‌‌ها محدود بوده است. گره‌‌های ساختاری و خلاء‌های قانونی موجود به همراه دولتی ‌بودن یا وابستگی بسیاری از روزنامه‌‌ها به بخش دولتی و نیز سیاست‌زدگیِ صنعتِ روزنامه اثر این مشکلات را مضاعف ساخته است. حاصل باعث تضعیف روزنامه‌نگاری رسمی و کاهش نفوذ آن شده است. محتمل است محدود شدن نفوذ روزنامه‌‌ها، فضای کنش سیاسی را از اشکال رسمی و استاندارد به حوزه‌‌های غیراستاندارد و غیررسمی براند.

Newspaper and Internet; an Investigation on Changes in the Newspaper Industry in Iran

This article, first reviews the changes occurred and are occurring as the result of the introduction and extension of the internet into the new written media worldwide and also in Iran. After that we concentrate on the effects of this process on newspaper industry in Iran, in particular. Then we look into the new circumstances which newspapers encountered with, and that how newspapers managed the situation. The study consists of investigation on 1)the changing relation between news production, news consumption and advertisement; 2)opening up the newspapers content packages;3)changes regarding the periodically managed newspapers and the question of standardized newspaper contents; and 4) the continuation of the authority of the printed media as the reference in the newspaper industry. The article shows that despite the structural problems which newspapers face, and the quick internet penetration into the newspaper industry, the printed newspaper has been able to keep its authority in the new news industry. The study, based on user traffic and newspaper circulation statistics, shows that the online news industry with opening up the newspaper content packages absorbed newspapers advertisement revenues and forced them to enter a new era of tough circumstances. Structural problems and lack of legal transparency for using new media technologies along with their dependence on government subsidies and the excessive politicization doubled the difficulties. This situation undermined independent journalism and its influence on social life. This may push the political actions to more informal and even underground sphere.