نقش جشنواره‌های فیلم در سیاستگذاری فرهنگی تحلیل محتوای کیفی جشنواره‌‌ تلویزیونی جام‌ جم و جوایز گلدن‌گلوب

خاستگاه جشنواره‌های فیلم غرب است اما با گسترش فرهنگ غرب این نوع جشنواره به پدیده‌ای جهانی بدل شده است. «مطالعات جشنواره‌های فیلم» حوزه‌ای میان‌رشته‌ای و جدید است. این مقاله از منظر سیاستگذاری فرهنگی به جشنواره‌های تلویزیونی در ایران توجه می‌کند. رویکرد این مقاله به سیاستگذاری فرهنگی از منظری خرد و معطوف به «سیاستگذاری رویداد» است؛ بدین معنا که به جای اهداف و محتواها، بر شکل برگزاری جشنواره‌ تاکید می‌شود. شکل برگزاری جشنواره‌های تلویزیونی برگرفته از نمونه‌های غربی است، لذا این مقاله با نگاهی تطبیقی به تحلیل مراسم اختتامیه دو جشنواره تلویزیونی جام‌جم و گلدن‌‌گلوب می‌پردازد. این مقاله از روش تحلیل محتوای کیفی بهره می‌برد. بخشی از یافتهها نشان می‌دهد در حالی که در اختتامیه جام‌ جم بیش از همه مقامات سیاسی و مدیران اداری جشنواره بازنمایی و برجسته می‌شوند، در گلدنگلوب اثری از حضور مقامات سیاسی دیده نمی‌شوند و مقامات جشنواره نیز تمایل چندانی به حضور در جلو دوربین‌‌ها ندارند. در پیوند با گفتمان تلویزیون که از یک سو مبتنی بر سرگرمی و از سوی دیگر متکی به «حال» و رویدادهای جاری جامعه است، مراسم گلدن‌گلوب نیز ضمن حفظ رویکرد سرگرمی به رویدادهای اصلی جامعه آمریکا واکنش نشان می‌دهد. این در حالی است که جام‌جم نه از رویکرد سرگرمی بهره چندانی می‌برد و نه به رویدادهای جاری جامعه توجه چندانی دارد. می‌توان مدعی شد علیرغم استانداردهای یکسانی که برای برگزاری جشنواره‌های فیلم وجود دارد گلدن‌گلوب بازتابی از ساختار تجاری صنعت فیلم و تلویزیون در آمریکا و جشنواره جام‌ جم بازتابی از‌ ساختار دولتی و انحصاری صنعت تلویزیون در ایران است.