سیاست قانون‌گذاری ایران درباره کودکان بی‏سرپرست

سیاست قانون گذاری هر کشور، رویکرد کلی و هدف آن را در وضع مقررات می‏نماید و انتظاری را که از قوانین می‏رود، معلوم می‏کند. در کشور ما، قانون گذار خود نیز به‏روشنی نمی‏داند از نهاد سرپرستی (فرزندخواندگی) چه می‏خواهد و نگاه کلی به کودکان بی‏سرپرست، مبهم و دوگانه است. اشکال عمده این سیاست‏گذاری را باید در تنگناهای فقهی جستجو کرد که درباره نهاد فرزندخواندگی وجود دارد. از سوی دیگر، واگذاری کودکان آسیب‏پذیر و بی‏سرپرست جامعه به برخی خانواده‏ها، نیازی انکارناپذیر است و دولت را از این واقعیت نیز گریزی نیست. همین دو واقعیت (تنگناهای فقهی و نیازهای اجتماعی)، موجب تعارضاتی در قوانین مربوط به کودکان بی‏سرپرست شده است: پاره‏ای از احکام قانونی، با نیازهای جامعه تناسب دارد و تابع سیاست‏های «فرزندخواندگی» است، و بخشی دیگر از آنها به محدودیت‏های فقهی پایبند مانده و در حد «کفالت» یا تامین مالی است. این دوگانگی در یک نهاد و مفهوم، گاه پذیرفتنی نیست و آثار غیرمنطقی و ناهمگونی پدید می‏آورد. نتیجه چنین تعارضاتی نیز درنهایت مهجور‏ماندن نهاد سرپرستی (فرزندخواندگی) و ریزش متقاضیان آن به سوی دیگر نهادهای موازی (مانند اهدای جنین) است. قانون گذار دیر یا زود باید از این وادی تردید بگذرد و سیاستی یکسان و همگون را در مورد کودکان بی‏سرپرست درپیش‏ گیرد.

Iranian Legislative Politics about Orphan Children

The term ‘Legislative Politics’ determines a country prospective view, and provide its own expectation from ‘legal institutions’ before enacting relevant acts. But in the Iranian legal system, since legislator doubted between ‘adoption’ and ‘fostering’, the legislative politics about orphan children is dual and vague. That situation caused by two facts: on one hand, in Islamic context adoption has some limitations, and on the other hand sometimes best interests of the child requires an adoptive family and government inevitably is attracted to adoption. These dual politics caused some discordance, conflicts in the acts and also discouraged adoptive parents or attracted them to the alternative options (such as Embryo Donation for infertile couples). The legislator must determine its own politics definitely and pass from its doubt forever.