تعیین‏ کننده‏های اجتماعی و جمعیت‏شناختی رفتارهای سلامت‏جویانۀ نوجوانان (مطالعه موردی دانش‏آموزان 12 تا 18 سالۀ مدارس دولتی شهر تهران)

نوع نگرش نوجوانان نسبت به مقولات سلامت و رفتارهای سلامت‏جویانه می‏تواند تضمین‏کننده سلامت جسمی، روانی و اجتماعیِ حال و آینده آنها و منجر به افزایش امید زندگیِ سالم جمعیت گردد. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ تعیین‏کننده‏های اجتماعی و جمعیت‏شناختیِ رفتارهای سلامت‏جویانه در بین نمونه‏ای 670 نفری از جمعیت نوجوان 12 تا 18 ساله در شهر تهران است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کمّی است و به روش پیمایشی (همبستگی) انجام گرفته است. میانگین نمرۀ کل این شاخص برای «پسران» 2/54 و برای دختران 3/52 از 100 به دست آمده است. براساس تحلیل‏های استنباطی چندمتغیّره و تحلیل مسیر 26 متغیر، مهم‌ترین مولفه‏های جمعیتی، اجتماعی و مذهبی اثرگذار بر رفتارهای سلامت نوجوانان به ترتیب اهمیت عبارتند از 9 متغیر: «توجّۀ افراد پیرامون به سلامت»، «سن فرد»، «نگرش فرد به سلامت»، «رفتارهای مذهبی»، «تحصیلات پدر»، «فاصله سنی با فرزند بعد»، «بُعد خانوار»، «نگرش معنوی و مذهبی» و «وضعیت زناشویی والدین». این متغیّرها توانسته‏اند حدود 36 درصد از واریانس و تفاوت‏ رفتارهای سلامت نوجوانان را تبیین کنند. براساس پارادایم تعیین‏کننده‏های اجتماعی سلامت، در این پژوهش متغیرهای اجتماعی و مذهبی در مقایسه با متغیرهای جمعیتی وزن بیشتری در تبیین رفتارهای سلامت‏جویانۀ نوجوانان برعهده دارند. ارائه تبیین و تحلیلی جامع از وضعیّت باورها و رفتارهای سلامت‏محور نوجوانان، مداخلۀ دیگر مولفه‏های ساختاری و روانشناختی افزون بر متغیرهای این پژوهش را ضروری می‏نماید.

SocioDemographic Determinants of HealthSeeking Behaviors among adolescents(A study on students aged 1218 in Tehran, Iran)

The type of adolescent attitude toward health issues and their orientation to health seeking behaviors can guarantee their current and future physical, mental and social health and leads to increase the healthy life expectancy for population. The main purpose of this research is the study of sociodemographic determinants of healthseeking behaviors among a sample of 670 adolescents 12 to 18 yearsold in Tehran. This research is a quantitative research and it has been carried out by the survey method. The mean of total score of this index obtained for "boys" 54/2 and for girls 52/3 than 100. According to the multivariate analysis and path analysis of 26 factors, the most important sociodemographic and religious variables that affecting the healthseeking behaviors of adolescent respectively are 9 variables: “Attention of around individuals to the health”, “age”, “adolescent attitude on health”, “religious behaviors”, “father's education”, “age interval between children”, “family size”, “religious attitudes”, and “marital status of parents”. These variables could explain about 36 percent of the health behaviors variances among adolescents.. Based on the social determinants paradigm, in this study religious and social factors, compared with demographic variables, have greater weight in explaining the healthy behaviors of adolescents. To provide a comprehensive analysis of the status of health beliefs and behaviors of adolescents. intervention of other psychological and structural components in addition to these variables is necessary.