جهانی‌شدن و مهاجرت نخبگان: شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان ایرانی با رویکرد تحلیل سلسله‌مراتبی

منابع انسانی ارزشمند نظیر افراد نخبه و کارآمد علمی در یک جامعه در عرصه‌های مختلف ملی نقش حیاتی ایفا کرده و از اینرو، مدیریت مطلوب و هدفمند این سرمایه‌های ارزشمند امری مهم به شمار می‌آید. با توجه به اهمیت مهاجرت نخبگان علمی و تاثیر منفی آن بر فرآیند توسعه در کشور، مطالعه حاضر به بررسی و شناسایی عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان علمی در کشور ایران می‌پردازد. در این مطالعه از مدل ارزیابی مبتنی بر فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی به منظور رتبه‌بندی عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان علمی به‌عنوان ابزاری کارآمد استفاده شده است. در همین راستا، ابتدا پرسشنامه خبره طراحی و در ادامه توسط خبرگان دانشگاهی تکمیل شده است. نتایج مطالعه حاضر مبین این مهم است که براساس دیدگاه خبرگان شاخص جهانی شدن بیشترین اثر‌گذاری را بر مهاجرت نخبگان علمی ایرانی دارد. مقاله حاضر ایجاد شبکه‌هایی متشکل از متخصصان ایرانی در خارج از کشور به منظور همکاری به صورت پاره ‌وقت با مراکز علمی داخلی به‌عنوان راهکار کوتاه‌مدت و ایجاد فضای مناسب در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای حفظ متخصصان کشور و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها به خارج از کشور را به‌عنوان یک راهکار بلند‌مدت پیشنهاد می‌نماید.

globalization and elite migration: hierarchical analysis of factors influencing the migration of iranian elites

human resources, particularly elite and competent individuals, play a vital role invarious national domains. therefore, effective and purposeful management of thesevaluable assets is crucial. when a society lacks elites, its development process canstagnate. iran has been experiencing elite migration for some time, which posessignificant challenges to the country's development. this study aims to examine andidentify the factors influencing elite migration in iran. a hierarchical processanalysis-based evaluation model has been employed to rank these influentialfactors. in this regard, an expert-designed questionnaire was first created and thencompleted by experts. the results indicate that, according to experts, globalizationhas the most significant impact on the migration of iranian elites. this paperproposes creating networks of iranian professionals abroad for part-timecollaboration with domestic scientific centers as a short-term solution. for a longtermsolution, it suggests the creation of a suitable environment across variouseconomic, social, and cultural dimensions to retain the country’s experts andmitigate their migration abroad.