تاخیر در تولد فرزند دوم: تحلیل دوره ماندگاری در وضعیت تک‌فرزندی در شهر خرم‌آباد

از دو دهه قبل به این‌سو، شاخص میزان باروری کل در ایران کم‌تر از دو فرزند بوده است. افزایش میانگین سن فرزندآوری و نیز طولانی‌تر‌شدن فاصله‌گذاری میان تولدها، بخشی از تجربه باروری پایین ایران طی این دو دهه بوده است. هدف از این مطالعه، تحلیل دوره ماندگاری در وضعیت تک‌فرزندی تا رسیدن به فرزند دوم و تعیین‌کننده‌های آن در شهر خرم‌آباد است. داده‌ها، از یک پیمایش مقطعی در سال 1399 با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته در حجم نمونه‌ای برابر با 478 زن ازدواج‌کرده 49-15 ساله گردآوری شد. برای برآورد زمان بقای تک‌فرزندی از روش تحلیل بقا و آزمون کاپلان‌مایر و برای بررسی تاثیر متغیرهای مستقل از مدل پارامتری لگ‌نرمال با شکنندگی گاما استفاده شد. یافته‌ها نشان داد میانه زمان بقای تک‌فرزندی 60 ماه است. زنان با تحصیلات دانشگاهی، دارای نگرش جنسیتی مدرن، همچنین زنان دارای شبکه اجتماعی محدود‏ و احساس ناامنی اقتصادی- ‏اجتماعی بالا، دیرتر از سایر زنان به فرزند دوم می‌رسند. بنابراین احتمال بقای تک‌فرزندی بالاتری دارند. در مجموع، با توجه به ارتباط زیاد بین تاخیر در فرزندآوری با باروری پایین، تاخیر در تولد فرزند دوم از مسائل مهم جمعیتی کشور است و زمان‌بندی موالید در سطح سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نیازمند توجه اساسی است. لذا همسو با سیاست‌های افرایش جمعیت، اجرای برنامه‌هایی برای تسهیل فرزندآوری و حمایت از افرادی که تمایل به فرزندآوری دارند، اما به دلیل هزینه‌های فرصت و یا محدودیت‌های اقتصادی اجتماعی، ممکن است مدت طولانی تک‌فرزند باقی بمانند، ضرورت دارد.

delay in the second birth: an analysis of the length of waiting time from first to the second birth among women in the city of khorramabad, iran

postponment of first birth to the older age of the mothers, as well as lengthening the birth intervals, has been a part of iran’s experience of low fertility during last two decades. in fact, postponement of successive births for extended periods accounted for much of the drop in iran’s fertility to below replecemetn level. the purpose of this study is to estimate the survival time of single child and its determinants in khorramabad city. data was collected using a survey questionnaire in a sample size of 478 married women aged 15-49 in 2021. the kaplan-meier test was used to determine the second birth interval. to investigate the effect of independent variables on survival time, the lognormal parametric model with common fragility model was used. the findings showed that the median survival time of single child is 60 months. women with university education, with a modern gender attitude, women with a limited social network and a high sense of socioeconomic insecurity, have a second child later than other women, so they have a higher probability of being as a single-child mothers. clearly, the timing of births needs basic attention at the level of policy and planning. therefore, in line with the current population policies, it is necessary to implement programs to facilitate childbearing and support people who desire to have children, but due to opportunity costs or socio-economic limitations, they may remain single child for a long time.