شیوع، علل و پیامدهای بی‌فرزندی در ایران و جهان: یک مرور نظام‌مند

شیوع بی‌فرزندی و روند فزاینده آن طی چهار دهه گذشته در سراسر جهان، توجه محققان را به خود جلب کرده است. هدف مطالعه حاضر بررسی و مرور مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه در ایران و جهان است. مطالعات در سه بخش میزان بی‌فرزندی، علل و پیامدهای آن دسته‌بندی شدند. اگرچه میزان بی‌فرزندی در کشورهای درحال‌توسعه، کمتر از کشورهای توسعه‌یافته است، اما در دسته اوّل نیز رو به افزایش است. مهم‌ترین علل بی‌فرزندی، شهرنشینی، گسترش آموزش، هزینه‌های فرزندان، برابری جنسیتی، استقلال و رفاه فردی، نگرانی از افزایش جمعیت و پایداری محیط‌زیست، ساختارهای دولت‌رفاه و کمرنگ‌شدن نقش دین و باروهای مذهبی هستند. پیامدهای بی‌فرزندی عمدتاً منفی هستند: همچون افسردگی و اضطراب، اَنگ‌های اجتماعی، طلاق و خشونت همسر. هرچند پیامدهای مثبتی همچون سطوح بالاتر رضایت از زندگی و رفاه نیز گزارش شده است. نکته مغفول‌مانده در مطالعات، نادیده‌گرفتن مردان و نیز عدم ‌بررسی تاثیر این پدیده بر خانواده‌ها و جامعه و تاکید صِرف بر زنان است. مطالعات در مورد بی‌فرزندی در ایران انگشت‌شمارند و آمارهای دقیقی از میزان آن وجود ندارد. آمارهای موجود مربوط به مطالعاتی است که با اهداف دیگری انجام شده‌اند. یافته‌ها حاکی از آن است که بی‌فرزندی هنوز به حدی نرسیده است که تبدیل به مسئله شده باشد، هرچند روندهای آن افزایشی است.

prevalence, reasons and consequences of childlessness in the world and iran: a systematic review

the increasing prevalence of childlessness over the last four decades worldwidehas garnered the attention of researchers. this research aims to review studies onchildlessness in iran and worldwide. the studies were categorized into three sections:childlessness rate, causes, and consequences. the childlessness rate is generally lowerin developing regions compared to developed countries, although it is increasing inthe former group. the most significant causes of childlessness include urbanization,expansion of education, the cost of raising children, gender equality, individualindependence, and well-being, concerns about population growth and environmentalsustainability, the structure of welfare states, and diminishing religion and religiousbeliefs influence. the consequences of childlessness tend to be predominantlynegative, with depression, anxiety, social stigma, divorce, and spousal violence.nonetheless, some positive outcomes, such as higher life satisfaction and well-being,have also been reported. an overlooked aspect in this area is the neglect of men andthe need to examine the impact of this phenomenon on families and society, ratherthan solely focusing on women. only a few studies have been conducted onchildlessness in iran, and accurate statistics regarding its prevalence are unavailable.the existing statistics are derived from studies conducted for different purposes. thefindings suggest that childlessness has not yet escalated to a problematic level, despitethe increasing trends.