مدل سیستمی عرضه نیروی‌کار در ایران: مطالعه‌ای با رویکرد پویایی‌شناسی کیفی سیستم‌ها

نیروی انسانی، یکی از مهم‌ترین عوامل تولید است که نقش موثری در رشد و توسعه اقتصادی کشور دارد. بازار نیروی انسانی در مقایسه با سایر بازارها از حساسیت بیشتری برخوردار است؛ به‌دلیل اینکه علاوه بر تاثیرپذیری از عوامل اقتصادی از عوامل اجتماعی و جمعیتی نیز تاثیر می‌پذیرد. در این پژوهش با تدوین مدل سیستمی برمبنای روش پویایی‌شناسی کیفی سیستم، به مطالعه تعیین‌کننده‌های عرضه نیروی‌کار در ایران پرداخته شد. این روش به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا با جامع‌نگری و وابسته‌دیدن حوزه‌های بعضا متفاوت، به شناخت عمیقی از پیچیدگی‌ها و تاخیرات موجود در سیستم برسند. شاخص درصد مشارکت نیروی‌کار به‌عنوان نسبت جمعیت در سن کار یک کشور که مشغول فعالیت (شاغل یا بیکار) در بازار کار هستند، نشانه‌ای از عرضه نسبی نیروی‌کار است. از این‌رو با استفاده از نظرات خبرگان حوزه بازار کار و همچنین مرور پژوهش‌های پیشین، عوامل جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی موثر بر مشارکت نیروی‌کار شناسایی شد که عبارتند از: ازدواج و باروری، مباحث مربوط به بازنشستگی، مهاجرت، رشد اقتصادی، فرصت‌های شغلی ایجاد ‌شده، اشتغال ناقص و چندشغله‌بودن و سرمایه انسانی. با در نظر داشتن این‌که در مدل کیفی با ایجاد تغییر در رفتار سیستم می‌توان به عملکرد بهینه دست یافت؛ بر اساس مدل سیستمی مطالعه حاضر با افزایش تولید ناخالص داخلی و به تبع آن افزایش فرصت‌های شغلی، احتمال پیدا کردن شغل در کشور افزایش و مهاجرتهای خارجی کاهش می یابد. این مسیر به همراه افزایش سن بازنشستگی و همچنین کاهش فساد که مسیر رشد اقتصادی را با موانع زیادی مواجه می‌سازد می‌تواند به افزایش عرضه نیروی‌کار بینجامد.

the systemic model of labor supply in iran: a study with qualitative systems dynamics approach

human resources is one of the most important factors of production that plays aneffective role in the economic growth and development of the country. the humanresources market is more sensitive compared to other markets; because in addition tobeing affected by economic factors, it is also affected by social and demographicfactors. in this research, the determinants of labor supply in iran were studied bydeveloping a system model based on the qualitative system dynamics approach. thismethod helps the policymakers to get a deep understanding of the complexities anddelays in the system by seeing the different fields as interdependent. the labor forceparticipation rate as the proportion of the working-age population of a country that isactive (employed or unemployed) in the labor market is an indication of the relativesupply of labor. the paper uses expert opinions and previous research to identifydemographic, economic, and social factors that affect labor force participation, suchas marriage, fertility, retirement, immigration, economic growth, job opportunities,human capital, and corruption. according to the results, with the increase in gdpand consequently the increase in job opportunities, the probability of finding a jobincreases, and foreign migrations decrease. this path, together with the increase in theretirement age and the reduction of corruption, which faces the path of economicgrowth with many obstacles, can lead to an increase in the labor supply.