شبیه سازی رفتار باروری زنان استان تهران با استفاده از رویکرد مدل سازی عامل بنیان

کاهش باروری به زیر سطح جانشینی و پایین‌تر از آن در ایران، سیاستگذاران را به ارائه تسهیلاتی برای افزایش فرزندآوری زنان متوجه کرده است، با اینحال تاثیر مشوق های باروری به دقت‌ بررسی و ارزیابی نشده است. مقاله حاضر، با استفاده از داده‌های طرح بررسی تحولات باروری در استان تهران (1396) با حجم نمونه حدود 1500 خانوار، رفتار پیچیده باروری پایین را با استفاده از مدل‌سازی عامل بنیان در نرم‌افزار انی‌لاجیک پیش‌بینی می‌نماید. سناریوهای مختلفی از جمله سناریوهای اقتصادی، ارائه تسهیلات دولتی، افزایش تعداد ازدواج، کاهش میانگین سن ازدواج و سناریو ترکیبی در نظر گرفته شد. نتایج شبیه‌سازی روند نزولی برای باروری در استان تهران برای ده سال آینده را نشان داد و براساس آن میزان باروری کل از رقم 1.4 فرزند در سال 1398 به 1.06فرزند در سال 1408 خواهد رسید، ولی افزایش 20 درصدی تعداد ازدواج زنان، می‌تواند میزان باروری کل را از 1.06فرزند به 1.26فرزند در سال 1408 افزایش دهد. نتایج شبیه‌سازی سناریوی ترکیبی نیز نشان داد که درصورت کاهش میانگین سن ازدواج در کنار بهبود شرایط فرزند‌آوری، میزان باروری کل به 1/6 فرزند در سال 1408 افزایش خواهد یافت. نتیجه سیاستی تحقیق حاضر بیانگر این است که برنامه‌های افرایش جمعیت بایستی با در نظرداشت میزان تاثیرگذاری عوامل تشویقی بر رفتارهای باروری زوجین تدوین شوند تا ضمن تحقق باروری ایده‌آل و قصد شده آنان، دستیابی به اهداف سیاست‌های جمعیتی را تسهیل نمایند.‌

simulation of women’s fertility behavior in tehran province using agent-based modeling approach

reduction of fertility to ‌below‑replacement level in iran has led policymakers to provide facilities to increase fertility, but careful assessment of the impacts of childbearing incentives have remained unattended. using data from the 2017 iran fertility transition survey (ifts) including 1500 households in tehran province, this paper simulates the complex low-fertility behavior applying agent-based modeling approach in anylogic software environment. various scenarios such as economic scenarios, providing government facilities, increasing the number of marriages, reducing the average age of marriage as well as a combined scenario were considered. the simulation results showed a declining trend in fertility in tehran province for the next ten years based on which total fertility rate in tehran will decline from 1.4 in 2019 to 1.06 in 2029. however, a 20-percent increase in the number of marriages for women leads to fertility increase from 1.06 in the base year to 1.26 in 2029. using a combined scenario, it was shown that reduction in the average age of marriage along with improvement of childbearing conditions increase the total fertility rate to 1.6 in 2029. the policy implication of this study indicates that pronatalist programs should be developed considering the impact of incentives on couples’ reproductive behavious in order to facilitate achieving the goals of population policies while realizing their ideal and intended fertility.