فرزندپذیری در آینه دیگرانِ مهم: مطالعه‌ای داده‌بنیاد از فرآیند مواجهه والدین با فشارهای هنجاری فرزندپذیری

فرزندپذیری یکی از راه‌های تجربه والدگری به‌ویژه برای زوجین نابارو است. به‌رغم اهمیت جمعیت‌شناختی فرزندپذیری، تاکنون تحقیقات اجتماعی در ایران، کمتر به ابعاد این موضوع توجه نموده‌اند. پژوهش حاضر، برمبنای رویکرد نظریه زمینه‌ای، فرآیند مواجهه والدین فرزندپذیر را با انواعی از فشارهای هنجاری مطالعه می‌کند. براساس نمونه گیری نظری و هدفمند، با 15 نفر از مادران فرزندپذیر شهر یزد مصاحبه عمیق صورت پذیرفت. داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تحلیل و در قالب خط داستان (شامل 12 مقوله اصلی و یک مقوله هسته) و مدل پارادایمی ارائه شدند. براساس یافته‌ها، پدیده اصلی پژوهش «رنجیدگی از ترحم دیگران» بود که به‌واسطه شرایط علی (نازایی قطعی، قاضیان مشرف به صحنه و ارزش بالای فرزند برای معنابخشی به زندگی) برساخته می شود و زوجین فرزندپذیر‌ در قبال این امر، راهبردهای کنش‌های موقعیتی و یا ایستادگی در برابر مشکلات با پوشیدن کفش آهنین را برمی‌گزینند. با فعال‌شدن این استراتژی‌ها در بین خانواده‌های فرزندپذیر، درنهایت پیشنهاداتی برای فرزندپذیری به خانواده‌های مشابه ارائه می‌شود. یافته‌ها همچنین بیانگر آن است که اکثر زوجین فرزندپذیر احساسات منفی ناشی از دریافت دل‌نگرانی از سوی دیگران مهم را تجربه کرده‌اند. پیش‌داوری اطرافیان، ناهمراهی خانواده‌ها، دغدغه در مورد‌ گذشته فرزندخوانده و... برخی از مهم‌ترین زمینه‌های شکل‌دهنده به این دل‌نگرانی‌هاست.

Adoption and SignificantOthers: Understanding the Normative Pressure Perceived by Adoptive Parents

Adoption is one of the ways to experience parenting for infertile couples. Despite the demographic importance of adoption, the social research in Iran has paid little attention to its dimensions so far. The present study uses Grounded Theory methodology and indepth interview with 15 adoptive mothers in the city of Yazd to explore the normative pressure perceived by adoptive parents in interaction with significant others. The data were analyzed using open, axial and selective coding and presented in the storyline (including 12 main categories and one core category) and paradigm model. According to the findings, the research phenomenon is the “anxiety and sympathy” which is made by causal conditions (Permanent infertility, judgement by significant others and significant value of child to give meaning to the life of adaptive parents). In response to this situation, the adoptive families choose one of following strategies: A) situational reaction strategy and B) standing up to all the problems by wearing iron shoes strategy. These strategies have been activated among adoptive families and consequently they may guide similar families for adoption based on their previous experiences. The findings also indicate that most adaptive parents perceive negative emotions resulting from anxieties that they received from significant others. Prejudices by these significant others, lack of social supports by relatives, concerns about the adopted child’s background are among the most important contexts that shape these concerns.