رابطه باروری و تحرک اجتماعی در ایران با استفاده از داده‌های سرشماری و طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار

رابطه بین باروری و تحرک اجتماعی به ویژه بررسی فرضیاتی مبنی بر رابطه معکوس بین این دو مقوله، به اندازه‌ای حائز اهمیت است که در دهه‌های گذشته مطالعات متعددی به ویژه در قالب مطالعات پرینستون و ایندیاناپولیس در این خصوص شکل گرفت. در ایران نیز با توجه به بازنگری جامع سیاست‌های جمعیتی کشور در قالب «سیاست‌های کلی جمعیت»، شناخت صحیح، دقیق و جامع از تحولات و حرکات جمعیتی و عوامل موثر بر آن ضرورت یافته؛ به گونه‌ای که بررسی فرضیاتی نظیر اینکه افراد از طبقه یا موقعیت اقتصادی و اجتماعی بالاتر، باروری پایین‌تری دارند نیز از اهمیت بسزایی برخوردار گردیده است. در این تحقیق با بررسی داده‌های موجود، رابطه بین موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد با میزان باروری کل مورد مطالعه قرار گرفته و برای این منظور، تعداد 20 متغیر در ابعاد اقتصادی و اجتماعی تحرک اجتماعی در داده‌های مذکور شناسایی و تفاوت‌های میزان باروری کل به ازای هر یک از مقادیر این متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد تحرک اجتماعی صعودی در قالب ابعاد اقتصادی و اجتماعی، غالباً با میزان باروری کل طی سال‌های مورد بررسی «رابطه معکوس» دارد و بنابراین، شواهد قابل قبولی در جهت تایید فرضیه مزبور برای ایران به دست آمد.

Relation between Social Mobility and Fertility in Iran; Using Censuses and Household Income and Expenditure Surveys Data

Relation between social mobility and fertility, specially investigating the assumptions that contain inverse relation between these two topics, are so important that numerous studies such as Princeton and Indianapolis studies have been conducted in recent decades. According to the comprehensive revision in the Iran population policies as Macro Policies of Population, a comprehensive understanding of demographic changes and mobilities and their deteminants has become necessary; so, investigating hypothesis such as persons who have higher economic and social stratification or status, have lower fertility seems to be  remarkably important. In this study by using available dada, the relation between socioeconomic status of persons and total fertility rate (TFR) is investigated. For this purpose, 20 variables on economic and social dimensions of social mobility recognized from mentioned data and differences of fertility rate for each of these variables are measured. The results of this study showed that social capillarity due to the economic and social dimensions has an inverse relation with fertility rate and thus, reliable evidences obtained to confirm the above assumption for Iran.