|
|
|
|
ابن‌خلدون و تقسیم‌بندی ارسطویی علوم
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
صبوریان محسن
|
|
منبع
|
معرفت فرهنگي اجتماعي - 1392 - دوره : 5 - شماره : 1 - صفحه:5 -22
|
|
چکیده
|
تاسیس علم طبیعی ـ تجربی عمران با مبانی ارسطویی حاکم بر طبقه‌بندی علوم در قرون وسطا با دشواری‌هایی همراه بود. این دشواری‌ها با توجه به تاریخی بودن علم‌العمران، مربوط به بی‌مقداری ارزش علمی تاریخ در نظر قدما و به‌ویژه ارسطو بود و از سوی دیگر، این طبقه‌بندی به مسیله دقت، ضرورت و برهانی بودن این علم نظر داشت. ابن‌خلدون در امتداد سنت علمی اسلامی سه راه پیش‌روی داشت: 1. درج علم عمران ذیل حکمت نظری، 2. جای دادن آن در حکمت عملی، یا 3. برون‌روی از تقسیم‌بندی ارسطویی و باز کردن مسیر برای گونه‌ای جدید از علم انسانی و در عین حال طبیعی و تجربی. راه‌حل ابن‌خلدون گزینه سوم بود. هرچند او طبقه‌بندی جامعی از علوم ارایه نمی‌کند، علم عمران را نه زیرمجموعه حکمت عملی قرار می‌دهد و نه در مجموعه حکمت نظری. در این مقاله نشان خواهیم داد که تاسیس علمی با موضوع و ماده عمران، نمی‌توانست در قالب تقسیم‌بندی رایج ارسطویی صورت گیرد؛ چرا‌که از سویی نوعی خروج از جنبه هنجاری علوم عملی و از سوی دیگر، واجد گرایشی انسانی به علوم طبیعی است.
|
|
کلیدواژه
|
ابن‌خلدون ,تقسیم‌بندی مشایی علوم ,حکمت نظری ,حکمت عملی ,ابن خلدون ,التصنیف المشّایی (الارسطیّ) للعلوم ,الحکمه النظریّه ,الحکمه العملیّه ,Ibn-Khaldun ,peripatetic distribution of science ,speculative philosophy ,applied philosophy
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه تهران, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
saboorian@ut.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|