تبیین الگوی مفهومی آسیب‌شناسی وضعیت مسجد در ایران

هدف این مقاله دستیابی به الگویی مفهومی در انجام مطالعات آسیب‌شناختی وضعیت مسجد در ایران است. این الگو، محصول مصاحبه با 23 نفر از استادان حوزوی و دانشگاهی و صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه مطالعات مسجد است. داده‌های این مصاحبه‌ها، با روش تحلیل مضمونی، تحلیل و گونه‌شناسی شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مسایل و آسیب‌های مربوط به نهاد مسجد در سه حوزه کلی قرار می‌گیرند: 1. حوزه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی؛ 2. عناصر، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط و دخیل در اداره مسجد؛ 3. نهادها و سازمان‌های مذهبی و فرهنگی موازی با مسجد. این سه حوزه دربردارنده تمامی مسایل پیرامون مسجد است. براساس الگوی مفهومی پیشنهادی، بسیاری از آسیب‌ها، علل بروز، پیامدها، و راه‌کارهای رفع آنها در این سه حوزه قرار می‌گیرند.