رویکرد اسلامی به مبانی انسان‌شناختی رفتار اجتماعی (با تاکید بر رفتار سازمانی)

صاحب‌نظران علوم انسانی و اجتماعی بر این باور هستند که نظریه‌های سازمان و جامعه متاثر از پیش‌فرض‌های گوناگون ازجمله مبانی انسان‌شناختی است. به همین جهت مکاتب مختلف به لحاظ تفاوت در مبانی یادشده، تئوری‌های متمایزی را در حوزۀ سازمان و مدیریت و جامعه ارائه می‌دهند. یکی از این علوم اجتماعی دانش رفتار سازمانی است که نقش اساسی در ادارۀ هرچه بهتر سازمان ایفا می‌کند. ازاین‌رو ضروری است این دانش بر اساس مبانی انسان‌شناختی اسلام مورد بازنگری قرار گیرد. به‌منظور دستیابی به ابعاد گوناگون انسان‌شناسی و تاثیر آن بر رفتار سازمانی، منابع اسلامی با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که مبانی انسان‌شناختی که در ذیل به آن اشاره خواهد شد، بر مباحث گوناگون مطرح در رفتار سازمانی تاثیر‌گذار است: 1. فطرت (شامل شناخت‌ها، ادراکات و گرایش‌ها)؛ 2. نیازمند محض بودن انسان؛ 3. اختیار؛ 4. هدفمندی؛ 5. مسئولیت؛ 6. اصالت روح؛ 7. ایمان؛ 8. اجتماعی بودن؛ 9. کرامت انسان.

an islamic approach to the anthropological foundations of social behavior (with emphasis on organizational behavior)

humanities and social science experts believe that theories of organization and society are influenced by various assumptions, including anthropological foundations. thus, different schools of thought present distinct theories in the field of organization, management and society, based on differences in the aforementioned foundations. one of these social sciences is organizational behavior, which plays a fundamental role in the best possible management of organizations. therefore, it is necessary to review this subject based on the anthropological foundations of islam. in order to reach various dimensions of anthropology and its impact on organizational behavior, islamic sources were examined and studied using a descriptive-analytical method. the results of the research indicate that the following anthropological foundations have an impact on various issues raised in organizational behavior: 1. nature (including cognitions, perceptions, and tendencies); 2. human’s absolute neediness; 3. free will; 4. purposefulness; 5. responsibility; 6. fundamental reality of the soul; 7. faith; 8. sociality; 9. human dignity.