بازخوانی جهان‌های اجتماعی جامعه‌شناسی پدیده‌شناختی بر اساس حکمت متعالیه

حکمت متعالیه در زمره گنجینه‌های اسلامی است که دلالت‌ها و لوازم فراوانی برای طرح‌ریزی فلسفه علوم اجتماعی دارد تا از این مسیر بتوان به تغییر در علوم اجتماعی نایل شد. هنگامی می‌توان به چنین هدفی دست یافت که پرسش‌هایی از سنخ فلسفه علوم اجتماعی طراحی کنیم و به این نظام حکمی عرضه داریم تا از این طریق دلالت‌ها و لوازم آن را بر مبنای حکمت متعالیه به دست آوریم. این پژوهش، از روش تحلیلی ـ برهانی سود جسته است. حکمت متعالیه،‌ هستی‌ای فراتر از فهم انسان‌باور دارد و جهان اجتماعی نیز همان سپهر معنایی است که انسان به‌واسطه حرکت جوهری در پرتو اتحاد علم و عالِم و معلوم، به آن سپهر معنایی دست می‌یابد. این سپهر معنایی اگر با نظام معنایی توحیدی هم‌سان باشد، جامعه فاضله را در تاریخ خود محقق می‌سازد؛ در غیر این صورت، جوامع غیرفاضله را وارد تاریخ ساخته است.