تحلیل جامعه شناختی رونق علوم اسلامی در قم معاصر

علوم اسلامی، حدیث، تفسیر، فقه و کلام در دوره معاصر رونقى دوباره یافته‌اند. تبیین علل و زمینه‌هاى این رونق، مسئله این پژوهش است که با نظریه روش‌شناسى بنیادین و روش تحلیلى مورد تبیین قرار گرفته است. احیاى حکمت صدرایی، توسعه علوم تجربی، ظهور رقباى علمی، حضور فلسفه‌ها و علوم غربى و از همه مهم‌تر باور به عدم کفایت آثار موجود، ازجمله عوامل معرفتى این امر به‌شمار می‌روند. توجه به نیازهاى روز، اتخاذ رویکردهاى جهانى و تقریبی، تاسیس مراکز علمی، تدوین آثار علمى و تلاش براى گسترش تعاملات علمی، در زمره عوامل فردى قرار دارند. درخصوص زمینه‌هاى سیاسى اجتماعى نیز می‌توان به ظهور استعمار، حکومت‌هاى استبدادی، مواجهه با غرب، انقلاب اسلامی، تحول در نظام آموزشى و تقسیم کار علمى اشاره کرد. عوامل معرفتى با ایفاى نقش علّی، و عوامل فردى و عوامل اجتماعى سیاسى با ایفاى نقش اعدادی، رونق علوم یادشده را در قم معاصر به‌دنبال داشته‌اند.

a sociological analysis of the rise of islamic sciences in contemporary qom

islamic sciences, hadith, tafsir (interpretation), fiqh (jurisprudence) and kalam (islamic speculative theology) have been reinvigorated in the contemporary period. using the theory of basic methodology and analytical method, this research explains the reasons and grounds of this rise. the revival of hikmat-e-sadrae, the development of experimental sciences, the emergence of scientific competitors and western philosophies and sciences, and most importantly, the inadequacy of existing works, are among the epistemic factors of this issue. paying attention to the needs of the day, adopting global and approximate approaches, establishing scientific centers, compiling scientific works and trying to expand scientific interactions are among individual factors. with regard to sociopolitical grounds, one can mention the emergence of colonialism, authoritarian governments, confrontation with the west, islamic revolution, changes in the educational system and the division of scientific work. epistemic factors (by playing a causal role), and individual and socio-political factors (by playing a numerical role) have contributed to the development of the aforementioned sciences in contemporary qom.