مردمی شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی

عنصر بنیادین در تعیین نسبت میان مردمی شدن و آسیب‌دیدگی خانواده، مسئله جنسیت است. خانواده اسلامی بر بنیاد تفاوت‌ جنسبت و نقش‌های جنسیتی استوار بوده و دارای هویت اخلاقی و ساختار عمودی تعدیل یافته است. اما خانواده مردمی‌شده مبتنی بر تشابه نقش‌های جنسیتی، حقوق‌مدار و دارای ساختار افقی است. این مقاله با استفاده از رویکرد فرهنگی، کوشیده است در پرتو تقابل فرهنگ امروزی با فرهنگ اسلامی در موضوع جنسیت، نقش مردمی‌شدن در بحران خانواده‌‌‌های اسلامی در سه سطحی مترتب به‌هم صورت‌بندی می‌شود: 1) در سطح انکار تفاوت‌های جنسیتی، بحران هویت ‌جنسیتی، فروپاشی اقتدار مردانه و زنانه شدن خانواده تحلیل شده است. 2) در سطح انکار نقش‌های جنسیتی، تضعیف نقش‌های مادری و همسری بررسی شده و با تاکید بر اشتغال زنان، فرایند تبدیل شدن خانه به خوابگاه فهم‌پذیر شده است. 3) در سطح تشدید حقوق‌محوری، به برخی دیگر از آسیب‌ها توجه شده که در محورهای سه‌گانه (مناسبات طلبکارانه، افزایش منازعات خانوادگی، و بی‌خانمانی) طبقه‌بندی شده ‌است. نکته مهم این است که در این پژوهش، آسیب‌های مهمی که از خاستگاه مردمی‌شدن بر خانواده‌های اسلامی تحمیل می‌شود به‌گونه‌ای صورت‌بندی شده که با ملاحظه پیوند نظام‌مند آنها و دلالت‌هایی که هرکدام در دیگر ابعاد حیات خانوادگی دارد، می‌تواند تمام آسیب‌های نهاد خانواده را فهم‌پذیر سازد. همین امر موجب می‌شود محتوای این پژوهش متفاوت با پژوهش‌های دیگر باشد.

the popularization of family; injury process and family crisis

gender is the basic element in determining the relationship between popularization and family damage. the islamic family is based on gender differences and gender roles. it has a modified moral identity and vertical structure. but the popularized family is based on the similarity of gender, rights-oriented roles and has a horizontal structure. using a cultural approach and in the light of the confrontation of today’s culture and islamic culture regarding the issue of gender, this article has tried to organize the role of popularization in the crisis of islamic families in three consecutive levels: 1) at the level of denial of gender differences, gender identity crisis, the collapse of male authority and the feminization of family have been analyzed. 2) at the level of denying gender roles, the weakening of motherly and wifely roles has been studied, and by emphasizing on women’s employment, the process of turning a house into a dormitory has been made tangible 3) at the level of increase in rights-orientedness, attention has been paid to some other damages that are classified in three axes (creditor relations, increase in family conflicts, and homelessness). in this research, the important damages imposed by popularization on islamic families are structured in such a way that by considering their systematic link and their implications in other dimensions of family life, all the damages of the family institution are understood and this is what makes the content of this research different from other researches.