تحلیل فلسفی مفهوم عدالت در اصل عدالت اجتماعی

مفاهیم فلسفی همچون مفهوم عدالت، دارای منشا انتزاع‌اند. تحلیل فلسفی منشا انتزاع مفهوم، در شناخت دقیق آن و احکامش موثر است. اصل عدالت در حوزه‌ اجتماع، بیانگر ساختار مناسبی است که در آن هر چیزی در جایگاه مناسبش قرار گیرد. شناخت مولفه‌های ساختار عدالت، نیازمند تحلیل فلسفی است. در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، مولفه‌های عدالت براساس تقسیم ثنایی و در مواردی با ذکر اهم مصادیق، تبیین شده است. چهار مولفه‌ اصلی عبارت‌اند از: خیرات، موانع، اختصاصات و مشترکات. مولفه‌ خیرات حاوی اقسامی چون خیرات فردی و عمومی است که براساس دیدگاه انسان‌شناسانه، منظومه‌ اهداف انسان را بیان می‌کند. بازشناسی انواع موانع آزادی‌های مشروع، در شناخت عدالت از بی‌عدالتی موثر است. مولفه‌ اختصاص‌ها نیز متاثر از اموری چون تلاش، نیاز، نسبت، شایستگی و مواردی چون هبه و نفقه است. نهایتاً مشترکات نیز به دو قسم طبیعی و خدمات دولتی تقسیم می‌شوند که خدمات دولتی براساس نیازمندی و مشارکت‌های بخشی، جغرافیای خدمات را تعیین می‌کند. شناخت مولفه‌های عدالت در کنار شناخت معیار ارزش، به تبیین اصل عدالت و قواعد منتزع از آن منتهی می‌شود.