بررسی نظریة انتقادی تکنولوژی فینبرگ از منظر حکمت اسلامی با تاکید بر آثار شهید مطهری
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محدث علیرضا
|
|
منبع
|
معرفت فرهنگي اجتماعي - 1400 - دوره : 12 - شماره : 3 - صفحه:45 -62
|
|
چکیده
|
فینبرگ ازجمله فیلسوفان تکنولوژی است که می‌کوشد در قالب «تئوری انتقادی تکنولوژی» دو ویژگی مکانیسم ارزش‌باری و چگونگی انتقادپذیری تکنولوژی را تبیین کند. اندیشة انتقادی و ظرفیت‌های موجود در فلسفة تکنولوژی او، موجب شد تا نظریة وی از منظر حکمت اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. در تعقیب این هدف، نخست نظریة ابزارسازی وی با روش اسنادی کتابخانه‌ای تشریح و در قالب نموداری صورت‌بندی‌شده، آن‌گاه با روش تحلیلی عقلی، مواضع تعامل و تقابل آن با مبانی حکمت اسلامی با تاکید بر آثار شهید مطهری بررسی گردیده است. توجه به ارزش‌باری و انتقادپذیری تکنولوژی و اجتناب از نگرش ابزاری، ذات‌انگاری و برساخت‌گرایی اجتماعی، برخی از یافته‌ها در موضع تعامل است. اختلاف در الگوی تصرف مطلوب در طبیعت به‌عنوان مهم‌ترین منبع تغذیة تکنولوژی و اختلاف در منشا ارزش‌های بارگذاری‌شده در مرحلة طراحی سامانه‌های تکنیکی، پاره‌ای از یافته‌های این تحقیق در موضع تقابل است. این تقابل، پاره‌ای از نقدهای پیامدی چون بازگشت به قفس آهنین در سایة بر ساختی بودن مطلق ارزش‌ها، قداست‌زدایی از ارزش‌ها و فروکاستن آنها به ارزش‌های زیست‌محیطی و مهندسی را به‌دنبال دارد.
|
|
کلیدواژه
|
تئوری انتقادی تکنولوژی، نظریة ابزارسازی، حکمت اسلامی، رابطة غایی، رابطة فاعلی،
|
|
آدرس
|
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mohaddesalireza@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|