واکاوی نقش مبانی در تولید علم دینی

علم مولفه‌های گوناگونی از جمله مبانی، موضوع‌، مسائل‌، روش و هدف دارد که اسلامی‌سازی آن، مستلزم تغییر در این مولفه‌هاست. این پژوهش با رویکرد تحلیلی و روش توصیفی درصدد پاسخ به این پرسش است که مبانی معرفت‌شناسانه‌، هستی‌شناسانه‌، انسان‌شناسانه و ارزش‌شناسانه، چه نقشی در تولید علم و علم دینی دارند؟ معرفت یقینی، با استفاده از ابزارهای مختلف علم، از جمله وحی، ممکن است. می‌توان از آموزه‌های وحیانی به‌عنوان روش و منبع خطاناپذیر در تولید علم بهره جست. همچنین با توجه به احسن بودن نظام خلقت و غایتمندی آن در اندیشه‌ دینی‌، در تولید علم صرفاً به جنبه‌ها و علل مادی جهان توجه نمی‌شود؛ بلکه عنایت به همه‌ علل، از جمله علت فاعلی و غایی جهان‌، به ارائه‌ تبیین‌ها و راه‌حل‌های جامع در به سعادت رسیدن انسان می‌انجامد. در انسان‌شناسی دینی، انسان موجودی دارای دو ساحت مادی و روحانی است؛ اما هویت او به بعد روحانی اوست. از‌این‌رو موضوع علم‌، انسان دارای روح ملکوتی است و غایت آن‌، زمینه‌سازی برای تحقق انسان متعالی خواهد بود. سرانجام در حوزه‌ ارزش‌شناسی‌، ارزش‌ها مدرکات اعتباری‌اند که با واقعیات عالم خارج در ارتباط‌اند و می‌توانند در انگیزه‌ عالم و انتخاب موضوع علم و تعیین هدف و به‌عنوان بخشی از قرائن، در تعین نظریه‌های علمی نقش داشته باشند.