نسبت اراده و دانش در نظریه‌ اجتماعی پیتر برگر

سوال تاریخی پیرامون نسبت اراده و دانش این است که آیا اراده و در نهایت کنش، تابع معرفت و علم است یا این اراده است که معرفت را سامان می‌دهد؟ امتداد این پرسش، در ساماندهی یک نظریه اجتماعی به ‌طور عام، و نظریه ساخت اجتماعی واقعیت پیتر برگر و توماس لاکمن به‌ طور خاص چنین است که به چه میزان اراده در شکل‌گیری معرفت نقش ایفا می‌کند؟ ایجاد دوگانه اراده به ادراک معرفت و اراده به ایجاد معرفت، به ما کمک می‌کند با تحلیل و تشریح مفاهیم اساسی نظریه اجتماعی برگر، نشان دهیم در هر یک از مفاهیم این نظریه، نسبت اراده و معرفت چگونه است. در برخی مفاهیم، نه اراده به ادراک و نه اراده به ایجاد معرفت وجود ندارد. مثل موقعیت چهره‌به‌چهره. در برخی از مفاهیم هم اراده‌ به ایجاد معرفت و هم اراده به ادراک معرفت وجود دارد؛ مثل سنخ‌بندی. در برخی از مفاهیم در ابتدا اراده به ایجاد معرفت وجود دارد، اما در نهایت، اراده به ادراک معرفت تبدیل می‌گردد؛ مثل سنت و نهادسازی. این مقاله نشان می‌دهد که در جریان یک نظریه، معرفت به چه میزان متاثر از اراده است. این پژوهش از روش تحلیل عقلی بهره گرفته و با نقد و بررسی اسناد کتابخانه‌ای تنظیم گردیده است.