بررسی رابطه اخلاق سازمانی و معنویت سازمانی

اندیشمندان سازمان با هدف تامین خلا‌های ناشی از قوانین و مقررات، به دنبال راهکارهای توسعه اخلاق و معنویت در سازمان‌ها هستند. معنویت سازمانی، می‌تواند در حل مشکلات سازمانی کارگشا باشد. با سازگاری بین اخلاق و معنویت، می‌توان زمینه موفقیت بیشتری برای سازمان را فراهم آورد. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت کیفی است و رویکرد آن، بر اساس مقیاس کیفی «طیف آزگود» است. طیف آزگود، برای شناسایی تمایز معنایی بین دو متغیر به کار می‌رود. در این روش، با مقیاس قرار دادن مفهوم شناخته شده اخلاق، در کنار مفهوم کمتر شناخته شده معنویت، می‌توان سازه‌های مشترک آنها را شناخت. در تحقیقات انجام شده، سنجه‌های متعددی از اخلاق و معنویت سازمانی، که بیان‌کننده آنها بودند، شناسایی و تدوین شد. سپس، سنجه‌های که دارای ابعاد یا معانی مشترک بودند، با هم ادغام و دسته‌بندی گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قرابت بسیاری بین این دو مفهوم وجود دارد، به‌گونه‌ای‌که تقویت معنویت سازمانی، از مسیر اخلاق سازمانی میسر است. چنان‌که پس از تحلیل و ادغام سنجه‌ها، پنج مقوله اساسی باورهای اخلاقی و باورهای معنوی، هوش اخلاقی و هوش معنوی، اسوه‌های اخلاقی و اسوه‌های معنوی، گرایش‌های اخلاقی و گرایش‌های معنوی؛ و پایبندی عملی به اخلاق و معنویت، به دست آمد. در بین مقوله‌‌ها، اسوه‌های اخلاقی و معنوی و باورهای اخلاقی و معنوی، بیشترین تاثیر را در تقویت اخلاق و معنویت سازمانی دارند.