تحلیل انتقادی دیدگاه جیمز بلمی درمورد واژه جایگزین برای لغت «اَلجِبت» در آیه 51 سوره نساء

یکی از خاورشناسان آمریکایی، جیمز اندرو بلمی است. وی در دائرةالمعارف قرآن لایدن، ذیل مدخل نقد متنی قرآن، ادّعا نموده که مطالعات قرآنی از نقد متنی بهره زیادی نبرده و واژه اَلجِبت در آیه 51 سوره نساء، ناشناخته است. او با ارجاع به آیه 6 سوره جنّ و نیز انتقال نقطه حرف ب به بالای آن، تصحیح این لغت به اَلجِنَّت را پیشنهاد نمود. رئوس دیدگاه بلمی در مورد این جایگزینی، غریب بودن معنای محصَّل الجبت و تکامد بودن آن در قرآن، تعدّد و تفاوت آراء لغت شناسان، وقوع تصحیفات متنی در ساحت رسم الخطّ قرآن، تکرار و فهم واژه جنّ در قرآن و برقراری رابطه معناشناختی میان آن آیات، خصوصاً آیه 6 سوره جن؛ با آیه 51 سوره نساء می‌باشد. در مقام نقد می‌توان به کمک گرفتن از درک مشترک متون دینی در فهم واژگان و کاربرد تکامد اَلجِبت در متون دیگر، توجّه به فهم عینی و تاریخی مسلمانان و همگرایی معنایی آراء، تواتر شفاهی متن قرآن، تفوّق قرائت بر کتابت و نبود اختلاف قرائت برای واژه، عدم رابطه معنایی بین آیات استنادی بلمی با آیه 51 سوره نساء و نیز استدلال و بهره‌برداری نادرست بلمی، در انتساب واژه پیشنهادی او، به فرهنگ و محیط جزیره العرب به جهت توجیه جایگزینی، اشاره نمود.

critical analysis of james bellamy's point of view about the alternative word for the word al-jibt in verse 51 of surah nisá

one of the american orientalists is james andrew bellamy. he claimed in the leyden qur’an encyclopedia, under the entry textual criticism of the qur’an, that qur’anic studies have not benefited much from textual criticism and the word al-jibt in verse 51 of surah nisá is unknown. he suggested correcting this word to al-jinnat by referring to verse 6 of surah jinn and moving the dot of the letter b to its top. bellamy’s point of view about this replacement are the strangeness of the resulting meaning of al-jibt and its continuity in the qur’an, the number and difference of opinions of lexicographers, the occurrence of textual writings in the field of quranic calligraphy, repetition and understanding of the word jinn in the qur’an, and establishing a semantic relationship between those verses, especially verse 6 of surah jinn with verse 51 of surah nisá. in terms of criticism, with the help of the common understanding of religious texts in understanding the words and the use of the term al-jibt in other texts, we can point out: paying attention to the objective and historical understanding of muslims and the semantic convergence of opinions, the oral frequency of the text of the qur’an, the superiority of reading over writing and the absence of differences in reading for words, and the lack of semantic relationship between the cited verses by belamy and verse 51 of surah nisá, as well as belamy’s incorrect reasoning and exploitation in attributing his proposed word to the culture and environment of the arabian peninsula in order to justify the replacement.