واکاوی سبب نزول سوره عادیات در پرتو مباحث تاریخی و قرائن تفسیری

در ارتباط با نزول سوره عادیات سبب نزول‌های متعددی نقل شده است که علاوه بر حوزه تفسیر در مباحث کلامی و تاریخی نیز اثر گذار است. علی‌رغم تحقیقات متعددی که در این زمینه انجام گرفته است اما استفاده بیشتر از مباحث تاریخی و قرائن مرتبط در رابطه با سبب نزول‌های این سوره همچنان مورد نیاز است. تحقیق حاضر با هدف بررسی بخشی از نقل‌های سبب نزول آیات آغازین این سوره درصدد است تا آن دسته از نقل‌هایی که با استعمال الفاظی صریح سبب نزول این آیات را مشخص می‌کند، با بهره‌گیری بیشتر از مباحث تاریخی مورد بررسی قرار دهد. مباحث تاریخی گویای آن است که برخی از نقل‌ها همچون نزول سوره عادیات برای جنگ بدر و یا برخی سریه‌های گسیل داشته شده به سوی بنی کنانه، مشتمل بر نکاتی است که با سیاق سوره سازگاری نداشته و نمی‌تواند به عنوان سبب نزول پذیرفته شود. همچنین برخی از نقل‌های ناظر به برخی شخصیت‌ها مانند نزول سوره عادیات در خصوص سریه‌ای به فرماندهی مسیب بن عمرو و منذر بن عمرو  در راستای گزارش‌های تاریخی رسیده پیرامون آن اشخاص نمی‌باشد. در این بین تنها برخی از نقل‌ها مثل روایت نقل شده از امام صادق (ع)، روایت ابوذر، گزارش شیخ مفید و گزارش ابن شهر آشوب در مورد نزول سوره عادیات در شان علی (ع)، به جهت سازگاری با مباحث تاریخی مورد پذیرش قرار گرفته و تحلیل تاریخی می‌تواند محدوده زمانی نزول آیات آغازین این سوره را بر اساس برخی از این نقل‌ها تا حدودی مشخص نماید.

analyzing the cause for the revelation of surah ʿādīyāt in the light of historical debates and interpretative evidences

it has been narrated that many revelations have been related about the revelation of surah ʿādīyāt, which are effective in theological and historical topics in addition to the field of interpretation. despite the many researches that have been done in this field, more use of historical topics and related evidences regarding the cause for the revelations of this surah is still needed. the current research aims to investigate some of the narratives that led to the revelation of the beginning verses of this surah to examine those narratives that use explicit words to determine the cause for the revelation of these verses by making more use of historical topics. historical discussions show that some of the narratives, such as the revelation of surah ʿādīyāt for the battle badr or some military campaigns towards banī kanānah, contain points that are not compatible with the context of the surah and cannot be accepted as the cause for its revelation. also, some of the narratives referring to some persons, such as the revelation of surah ʿādīyāt regarding the war under the command of musayib ibn ʿamr and mundhir ibn ʿamr, are not in line with the historical reports received about those persons. in the meantime, only some of the narratives such as the narrative narrated by imam ṣādiq (as), the narrative of abū dhar, the report of sheikh mufīd and the report of ibn shahr āshūb regarding the revelation of surah ʿādīyāt in the honor of imam ali (as) have been accepted in order to be compatible with historical issues; and historical analysis can determine the time range of the revelation of the beginning verses of this surah to some extent based on some of these narratives.