معناشناسی «سلطان» در قرآن با تاکید بر روابط همنشینی و جانشینی

یکی از واژگان پراهمّیت در حوزۀ علوم قرآنی کلمۀ »سلطان « است. بیشتر دانشمندان معتقدند که در قرآن به‌جای کلمۀ »معجزه « از واژه های »آیه، بیّنه، برهان و سلطان « استفاده شده است. امّا تاکنون هیچکس مصداق این الفاظ را مشخص نکرده است، بگونه ای که اگر سوال شود سلطان چه نوع معجزه ای است کسی نمی تواند به آن پاسخ دهد؟ در تفاسیر نیز اغلب این کلمه را به معنای حجّت و دلیل معنا کرده اند. اهمّیت موضوع از آنجا دوچندان می شود که درمورد اصالت، ریشۀ لغوی و معنای این کلمه نیز اتّفاق نظر وجود ندارد. یکی از علومی که توسّط آن می توان به این مهم رسیدگی کرد، معناشناسی است. در این علم تحوّلات معنایی واژگان در گذر زمان و درون متن براساس روابط همنشینی و جانشینی بررسی می شود. در این مقاله کلمۀ »سلطان « در سه حوزۀ معنایی مختلف؛ »حکومت سیاسی، حجّت و برهان، معجزه « مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت معنای اصلی/ لغت نامه ای که برای آن درنظر گرفته شد عبارت است از: »مانعی مسلّط بر دیگران است، که آن ها را از مقصودشان منصرف گرداند « و معناهای نسبی که بر اساس آن معنای اصلی در دستگاه معناشناسی قرآن برای سلطان بدست آمدند، عبارتند از: شکافته شدن دریا توسّط حضرت موسی(ع) داشتن عذر موجّه یا سند معتبر قدرت و استطاعتی که انسان بر مایملکش دارد قدرت و اختیاری که ولیّ دمِ مقتول برای کشتن قاتل دارد.

The Semantics of the Word “Sultān” in the Quran Focusing on Syntagmatic and Paradigmatic Relations

One of the most important words in the field of Quranic sciences is the word ldquo;sultān rdquo;. Most scholars believe that the words ldquo;ayah, bayyinah, borh an and sultān rdquo; have been used instead of the word ldquo;mujizah rdquo; in the Quran, but so far no one has offered specific examples for these words, and no one can give a clear answer if they are asked, lsquo;What kind of mujizah is sultān? rsquo;. In the works of interpretation, this word has often been interpreted to mean authority and reason. The importance of this issue is doubled as there is no consensus on the originality, lexical origin and meaning of this word. One of the disciplines that can be used to deal with this issue is semantics. In this science, the semantic changes of words over time and within texts are examined based on syntagmatic and paradigmatic relations. In this article, the word ldquo;sultān rdquo; is examined in three different semantic areas: ldquo;political government, authority and proof, and miracle rdquo;, and finally it is determined that the main / dictionary meaning of this word is ldquo;a dominant obstacle to others, which dissuades them from their purpose rdquo;. The relative meanings that were obtained for sultān based on the main meaning in the semantic system of the Quran are ldquo;the splitting of the sea by Prophet Moses (p.b.u.h.), having a valid excuse or a valid document, the power and ability that one has over their property and the power and authority that the avenger of blood has to kill the killer.