مولفه‌ها و شواهد تقریب در تفسیر الکاشف مغنیه

رویکرد »تقریب « و اعتدال گرایی در تفسیر، تلاشی است برای نزدیک کردن پیروان مذاهب اسلامی برپایه‌ی اصول مشترک و مسلّم اسلامی که هدف نهاییِ آن تحقّق »امّت واحده « و ایجاد اتّحادی معنی‌دار میان مذاهب است. محمد جواد مغنیه از جمله مفسران شیعی است که در عین حفظ اصول و مبانی اعتقادی خویش در تفسیر الکاشف چنین رویکردی را اتّخاذ کرده و تلاش نموده تا در سراسر تفسیر خود از برجسته سازی موضوعات اختلافی میان مذاهب و نیز از تکیه بر عقایدی که مختص مذهب و گروهی خاص است، بپرهیزد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و از طریق جمع‌آوری داده‌ها به صورت اسنادی و کتابخانه‌ای به واکاوی چگونگی رویکرد مغنیه به تقریب در تفسیرش پرداخته و نمود این رویکرد را در مولفه هایی نظیر مواخات، دوری از تعصّب، حفظ سیاق آیات، پرهیز از تفسیرهای باطنی، رعایت اصل احترام، بیداری در برابر دشمن مشترک و نقل اقوال از منابع اهل سنّت و گاها ترجیح آنها تبیین نموده است. بی شک، با عنایت به اوضاع کنونی کشورهای مسلمان، چنین پژوهشی می تواند گامی در راستای تقویت اتحاد کشورهای مسلمان به معنای راستین کلمه باشد.

The Components and Evidence of Proximity in Mughniyeh’s Tafsir al-Kashif

The ldquo;proximity rdquo; approach and moderation in interpretation is an attempt to bring the followers of closer to common and indisputable Islamic principles, the ultimate goal of which is the realization of an ldquo;ummah wahidah rdquo;and the creation of a meaningful unity among them. Muhammad Javad Mughniyeh is one of the Shiite interpreters who, while maintaining his doctrinal principles in Tafsir alKashif, has adopted such an approach and has tried to avoid highlighting disputed issues in the Islamic schools of thought and focusing on the ideas specific to one particular Islamic school of thought or group throughout his interpretation. Using the descriptiveanalytical method and relying on library documents and resources, this article explores Mughniyeh rsquo;s approach to proximity in his interpretation. It further explicates the manifestations of this approach in such issues as muwakhat, prejudice, maintenance of the context of verses, avoidance of esoteric interpretations, observance of the principle of respect, awareness in the face of a common enemy, and quoting from Sunni sources and at times giving preference to them. Undoubtedly, given the current situation in Muslim countries, such a study could be a step towards strengthening the unity of Muslim countries, in the true sense of the word.