بررسی تطبیقی آرای تفسیری علامه طباطبایی و فخررازی ذیل آیات به ظاهر ناسازگار با عصمت از گناه حضرت موسی علیه‌السلام

براساس آیات قرآن و دلایل عقلی و نقلی، از ویژگی‌های انبیای الهی، عصمت از گناه است که از مسائل چالش برانگیز تفسیر تطبیقی و علم کلام به شمار می‌رود؛ یکی از مسائلی که بحث‌های زیادی را برانگیخته، آیاتی از قرآن‌کریم است که به ظاهر با عصمت حضرت موسی »علیه‌السلام « ناسازگار می‌نماید و در آن موضوعاتی همچون قتل مرد قبطی، خوف، اعتراف به ذنب، ظلم به نفس و... به این پیامبر اولوالعزم، نسبت داده شده که در نگاه بدوی با عصمت آن حضرت، همسویی ندارد. مقاله پیش رو با روش تحلیلی تطبیقی به بررسی دیدگاه دو مفسر، متکلم و قرآن پژوه نامور شیعی و اهل سنت، علامه طباطبایی و فخر رازی در ذیل این آیات به ظاهر ناسازگار با عصمت از گناه پرداخته و رویکرد آنها را در تفسیر و تبیین آیات پیش گفته و دلایل هر یک را نسبت به دیدگاه برگزیده، مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. یافته‌های این پژوهش نشانگر همسویی دو مفسر، علی رغم اختلاف نگرش‌های کلامی در گناه نبودن قتل قبطی، تبیین معنای ظلم به نفس و ذنب است و اختلاف ایشان در قتل خطایی یا مستحقق قتل بودن مرد قبطی به دلیل کفر، تبیین انتساب عمل به شیطان و تعیین مشارالیه هذا، متعلق ترس حضرت موسی »علیه‌السلام « در مقابل ساحران است. نگارندگان با بررسی دلایل و توجه به آرای دیگر مفسران، به بررسی و تحلیل دلایل پرداخته و رای برگزیده را پیش رو نهاده‌اند.

A Comparative Study of the Interpretive Opinions of Allameh Tabataba’i and Fakhr Razi on the Quranic Verses Seemingly Incompatible with the Infallibility of Prophet Moses (a.s.)

According to the verses of the Quran and rational and narrative reasons, one of the characteristics of the divine prophets is their infallibility from sin. It is among the challenging issues of comparative interpretation and theology and one of the issues that has aroused a lot of debate. There are some verses in the holy Quran that appear to be inconsistent with the infallibility of Prophet Moses (a.s.). These verses speak of such sinful actions as the murder of a Coptic man, fear, confession of sin, cruelty to the soul, etc. attributed to this Arch Prophet and, on the first look, do not seem to be compatible with the infallibility of Prophet Moses (a.s.). Using the comparativeanalytical method, the present article examines the views of the two famous Shiite and Sunni interpreters, theologians and Quran scholars, Allameh Tabataba rsquo;i and Fakhr Razi, on these seemingly incompatible verses with the infallibility from sin, analyzes their approaches to interpreting and explaining the aforementioned verses and explains why they have adopted these approaches. The findings of this study reveal that the two interpreters, despite their differences of theological views on whether the murder of the Coptic man was a sinful action, agree on explaining the meanings of lsquo;cruelty to the soul rsquo; and sin. The findings further indicate that they disagree on whether the Coptic man was murdered by mistake or he deserved murder due to infidelity, as well as on explaining the attribution of the action to the devil and determining the antecedent of hadha (this) and the cause of Prophet Moses rsquo; (a.s.) fear facing sorcerers. Evaluating the reasons and paying attention to the opinions of other interpreters, the authors have examined and analyzed the reasons and put forward the selected opinion.