جلوه مفاهیمِ الزامِ اخلاقی در اسلوب‌های قرآنی

مفاهیم اخلاقی در فلسفه اخلاق، به مفاهیم ارزشی و مفاهیم الزامی تقسیم می‌شوند. مراد از مفاهیم الزامِ اخلاقی در این تحقیق، مفهوم »باید « و مفهوم »نباید « اخلاقی می‌‌باشد. این پژوهش در صدد است تا با روش توصیفی‌تحلیلی، مشخص نماید، چگونه و با چه اسلوبی می‌توان این دو مفهوم اخلاقی را از میان آیات قرآن استنباط و استخراج کرد. از آنجا که مفاهیم الزام اخلاقی پرکاربردترین مفاهیم اخلاقی در قرآن است و از سوی دیگر، بدون شناخت اسلوب‌هایِ بیانِ مفاهیم اخلاقی، شناخت و بهره‌مندی از آموزه‌های اخلاقی قرآن به شیوه علمی میسور نیست و از سوی سوم، با توجه به کمبود پژوهش‌هایِ ناظر به روش، ضروری است این مفاهیم بررسی شوند. در این کوشش، نشان داده شد، بایدهای اخلاقی قرآن را با چهار اسلوبِ »اوامر و طلب‌ها «، »تکالیف‌ و مسئولیت‌ها «، »توصیه‌ها و سفارش‌ها « و »تشویق‌ها و ترغیب‌ها « و نبایدهای اخلاقی قرآن را نیز با چهار شیوه »نواهی و منع‌ها «، »تهدیدها و هشدارها «، »توبیخ‌ها و سرزنش‌ها «، و »اظهار تعجب‌ها و اظهار پشیمانی‌ها « می‌توان به دست آورد.

The Manifestation of the Ethical Obligation Concepts in Quranic Styles

Ethical concepts are divided into value concepts and obligation concepts in the philosophy of ethics. Ethical obligation concepts refer to the concepts of ethical ldquo;dos rdquo; and ldquo;don rsquo;ts rdquo; in this research work. This study seeks to find out how and with which method these two ethical concepts can be inferred and extracted from the verses of the Quran using the descriptiveanalytical method. Since ethical obligation concepts are among the most widely used ethical concepts in the Quran, and , on the other hand, without knowing the ways of expressing ethical concepts, it is not possible to know and benefit from the moral teachings of the Quran in a scientific way, and since there is a lack of methodoriented research in this field, these concepts need to be examined. The findings of this endeavor revealed that the ethical ldquo;dos rdquo; of the Quran are expressed in the four styles of ldquo;orders and demands rdquo;, ldquo;duties and responsibilities rdquo;, ldquo;advice and recommendations rdquo; and ldquo;encouragements and persuasions rdquo;, and the ethical ldquo;don rsquo;ts rdquo; of the Quran are expressed in the four styles of ldquo;restraints and prohibitions rdquo;, ldquo;threats and warnings rdquo;, ldquo;reprimands and rebukes rdquo; and ldquo;expressions of surprise and remorse rdquo;.