بررسی ویژگی های علمی و عملی کتابداران بالینی با تاکید بر نقش آنان در فرایند پزشکی مبتنی بر شواهد : مروری بر متون

مقدمه 1پزشکان و اعضای تیم مراقبت و درمان از جمله مهمتریناقشار یک جامعه هستند که دسترسی به اطلاعات معتبر وروز آمد توسط آنان به معنای تامین سلامت و بهداشتیک جامعه و در موارد متعددی، به معنای نجات جانبیماران است.[ 1] با رشد فناوری اطلاعات و افزایشنامحدود منابع، پزشکان با مشکلاتی از جمله مهارتهایمحدودتر در جستجو و بازیابی اطلاعات و کمبود فرصتزمانی برای این اعمال روبرو هستند. با توجه به این مسایل،وجود و حضور یک فرد دارای تخصص و مهارت اطلاعیابی، می تواند نقش مهمی در تامین نیازهای اطلاعاتی تیممراقبت و درمان و در نتیجه ارتقا کیفیت خدماتپزشکی و درمانی داشته باشد. در این رابطه، با تلاشهایلمب در اوایل دهه 1970 ، کتابدارانی که دانش پزشکی ومهارت اطلاع یابی لازم را کسب کرده بودند به تدریجفعالیت خود را که تنها در چهارچوب کتابخانه بوده استبه خارج از محدوده آن بردند و در میان تیم مراقبتودرمان پزشکی حضور مفید و تاثیر گذاری در ارتقای[ خدمات پزشکی و سلامت جامعه پیدا نمودند.[ 2امروزه نقش کتابداران بالینی و در اصطلاح جدیدترارایه شده توسط دیویدف و فلورانس در سال 2000 ، یعنییا متخصص (informationist)« اینفورمیشنیست »اطلاعات، به عنوان افراد توانمند و ماهری که رابط بیناطلاعات و متخصصین مراقبت و درمان هستند و در فرایندپزشکی مبتنی بر شواهد به عنوان عضو مهم و فعالی[ حضور دارند، بارزتر می شود.[ 2با توجه به این مطالب، بررسی ویژگی های کتابدارانبالینی و متخصصان اطلاعاتی و نقش آنها خصوصاً در(evidence-based ) فرایند پزشکی مبتنی بر شواهدمی تواند اطلاعات کلی و مفیدی را ،medicine=ebmبرای شناخت بهتر ویژگی ها و خصوصیات آنها و بهرهگیری از این اطلاعات جهت تربیت و آموزش نیرویانسانی کارآمد ارایه دهد. حضور فرد متخصص اطلاعاتدر کنار تیم مراقبت و درمان به معنای تامین نیازهایاطلاعاتی و افزایش آگاهی و قدرت تصمیم گیری تیمپزشکی است و در نتیجه آن افزایش سلامت و درمانافراد جامعه در پی آن خواهد بود. در این رابطه در داخلکشور، تا کنون پژوهشی در جهت تعیین ویژگی هایمختلف کتابداران بالینی انجام نشده است و پژوهشها و نیزمطالعات محدود موجود، تنها به نوعی به کتابداران بالینییا فرایند پزشکی مبتنی بر شواهد اشاره کرده اند که دراینمیان می توان به مطالعات اسعدی شالی[ 3]، زارعگاوگانی[ 4]، شکرانه[ 5]، پاسیار و ولی نژادی[ 6]، ولینژادی و دیگران[ 7]، و اطلسی[ 8] اشاره کرد. اما در خارجاز کشور پژوهش هایی موجود بود که به شکل وسیعتر ودقیق تر به بررسی ویژگی های کتابداران بالینی ومتخصصان اطلاعاتی پرداخته بودند که از جمله مهمترین،[ آنها می توان به پژوهشهای وایت مور و دیگران[ 9رنکین و دیگران[ 10 ]، هاریسون و براکت[ 11 ]، و برتل ودیگران[ 12 ] اشاره کرد. در این پژوهش نیز به بررسیوسیعتر و کلی تر ویژگی های علمی و عملی کتابدارانبالینی پرداخته شده است تا اطلاعات جامعتری از ویژگیهای آنان ارایه گردد و زمینه مناسبی را برای بهره گیری ازتجارب آنان و برنامه ریزی جهت اجرای برنامه های رشتهکتابداری بالینی برای افزایش آگاهی تیم پزشکی و درنتیجه افزایش سلامت جامعه فراهم کند.