مرور دامنه ابعاد مختلف نظام ارجاع الکترونیکی در قالب برنامه پزشک خانواده در کشورهای مختلف

مقدمه: در دهه‌های اخیر، با پیشرفت های چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام‌های ارجاع الکترونیکی در سراسر جهان توسعه یافته‌اند. در این مطالعه، به بررسی جامع ابعاد متنوع نظام ارجاع الکترونیکی در کشورهای مختلف پرداخته شده است.روش‌ها: در این مرور دامنه، روش چارچوب آرکسی و اومالی بکار گرفته شد. اطلاعات لازم با جستجوی کلیدواژه های مربوطه در پایگاه های داده pubmed، scopus، web of knowledge، sid و magiran و همچنین موتور جستجوی google scholar بدون اعمال محدودیت زمانی، گردآوری شدند. علاوه براین، جستجوی دستی در میان مجلات، منابع مقالات منتخب و دیگر منابع نیز صورت گرفت. استخراج داده‌ها با فرم اختصاصی گردآوری داده، انجام شد. به‌منظور سازماندهی مقالات، از نرم‌افزار endnote x8استفاده، و تحلیل موضوعی متون به‌صورت دستی انجام شد.یافته ها: از بین 4372 مقاله و گزارش بدست آمده از پایگاه های داده، براساس معیارهای ورود، 20 مقاله وارد مطالعه شدند که بیشترین تعداد مقالات (هشت مورد) مربوط به آمریکا بود. این مقالات در هشت درون مایه اصلی و 51 درون مایه فرعی طبقه‌بندی شدند. درون مایه های اصلی عبارت از مسائل اقتصادی با 10 درون مایه فرعی، بهبود کیفیت خدمات به بیماران با شش درون مایه فرعی، افزایش تعداد مراجعات با چهار درون مایه فرعی، بهبود دسترسی با چهار درون مایه فرعی، افزایش رضایت مراجعین و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی-درمانی با سه درون مایه فرعی، موانع و چالش‌ها با نه درون مایه فرعی، فرایند ارجاع با پنج درون مایه فرعی و تسهیل کننده‌ها با نه درون مایه فرعی بودند.نتیجه‌گیری: علی‌رغم دستاوردهای مثبت در اجرای نظام‌های ارجاع الکترونیکی در جنبه‌های مختلفی که شناسایی شده‌اند، همچنان چالش‌های بزرگی بر سر راه تحقق یک سیستم ارجاع الکترونیکی کارآمد باقی مانده است. کشورهای با درآمد متوسط و کم می‌توانند باتوجه‌به وضعیت خاص و پتانسیل‌های موجود در محیط خود، به طراحی و اجرای نظام‌های ارجاع الکترونیکی اقدام کنند.

scoping review of various aspects of electronic referral systems within family medicine programs across different countries

introduction: in recent years, the adoption of electronic referral systems has accelerated worldwide, driven by advances in information technology and communication infrastructure. this study aims to conduct a comprehensive review of the diverse dimensions of electronic referral systems across different countries.methods: this review was conducted using the arksey and o’malley framework. we gathered information without time limitations by searching for relevant keywords in databases such as pubmed, scopus, web of science, sid, magiran, and google scholar search engine. manual searches were also performed in selected journals. endnote x8 software was used for data management. analysis was conducted through manual thematic analysis.results: from a total of 4,372 articles and reports, finally, 20 articles were included in this review. the findings were organized into eight primary domains encompassing 51 subcategories. these domains included economic aspects, service quality improvement, enhancement of referral quantity, improved access, increased satisfaction among healthcare providers and recipients, barriers and challenges, the referral process, and facilitators.conclusion: the implementation of electronic referral systems has led to positive outcomes, including improved economic efficiency, enhanced quantity and quality of referrals, higher satisfaction levels among healthcare providers and recipients, improved access to care, and streamlined referral processes. middle-low incomes countries have the opportunity to design and implement electronic referral systems tailored to their specific conditions and capabilities.